Rozpoczęła się astronomiczna zima 2022

Wczorajszy dzień był ostatnim podczas astronomicznej jesieni, ponieważ dokładnie o 22:48 rozpoczęła się astronomiczna zima. Zmiany pory roku są następstwem ruchu obiegowego Ziemi dookoła Słońca w połączeniu z faktem, iż oś obrotu Ziemi jest nachylona do płaszczyzny orbity. Zimę, czy wiosnę można różnie definiować. Są pory roku astronomiczne, meteorologiczne, kalendarzowe. W przypadku zimy, czas jej trwania mierzy się od przesilenia zimowego do równonocy wiosennej, która będzie miała miejsce 20 marca 2023 r. Warto również zauważyć, że 21 grudnia zima zaczęła się na półkuli północnej, natomiast państwa znajdujące się na półkuli południowej powitały lato.

Dzień zimowego przesilenia to również najkrótszy dzień w roku (oraz najdłuższa noc), który będzie trwał w Polsce różną ilość godzin, w zależności od regionu. Na północnych krańcach Polski będzie to tylko 7 godzin i 12 minut dnia, w centrum kraju 7 godzin i 44 minut, a na południowych krańcach 8 godzin i 14 minut.

Okres krótkich dni i długich nocy na półkuli północnej jest spowodowany położeniem Słońca, które góruje w zenicie w najdalej wysuniętej szerokości geograficznej na półkuli południowej, nad Zwrotnikiem Koziorożca. W trakcie dnia Słońce wznosi się niżej nad horyzont, co pociąga za sobą niższe temperatury, małe nasłonecznienie i dostosowanie do tego życia roślin i zwierząt.

Okres zimy to również dobry czas do obserwacji nieba, na którym można dostrzec ciekawe gwiazdozbiory. Wieczorem wschodzi Orion i jest widoczny przez całą noc aż do rana. Cechą charakterystyczną tego gwiazdozbioru jest układ gwiazd, który symbolizuje sylwetkę człowieka. W szczególności można zobaczyć Pas Oriona, czyli trzy jasne gwiazdy ustawione blisko obok siebie. Gdy przedłużymy tę linię w dół, to natrafimy na Syriusza, najjaśniejszą gwiazdę nocnego nieba. Z ciekawych układów gwiazd na niebie można dostrzec, np. Wielki Wóz, asteryzm będący fragmentem gwiazdozbioru Wielkiej Niedźwiedzicy, Gwiazdę Polarną lub gwiazdozbiór Kasjopei, którego jasne gwiazdy układają się w kształt litery W (lub M).

Warte uwagi jest również zbliżanie się do siebie ciał niebieskich zwane koniunkcją, np. 22 stycznia nisko nad horyzontem nastąpi koniunkcja Wenus z Saturnem, a następnego dnia dołączy w ich pobliże Księżyc. Z kolei 2 marca warto obejrzeć koniunkcję Wenus z Jowiszem. Z ciekawych zjawisk można zaobserwować również obfite roje meteorów, widoczne przeloty Międzynarodowej Stacji Kosmicznej lub chińskiej stacji kosmicznej Tiangong.

Przesilenie zimowe było też momentem świętowania wśród starożytnych kultur. W Egipcie był to znak, że kończy się wilgotna pora, gdyż był to czas cofania się wód Nilu. W starożytnym Rzymie obchodzono wtedy Święto Słońca przeznaczony dla bogów, czyli Saturnalia. Podobnie w Persji - narodziny boga słońca Mitry, lub wśród ludów germańskich ze środkowej Europy - Jul, czyli święto odradzania się Słońca. Prasłowianie z kolei celebrowali Święto Godów z okazji zwycięstwa światła nad ciemnością.