W ciągu najbliższych kilku godzin nastąpi spektakularny koniec misji orbitera Cassini, który bada drugą największą planetę Układu Słonecznego - Saturna. Ostatni etap tzw. Grande Finale zwieńczy okres 20 lat podróży i badań poprzez zanurkowanie w atmosferę Saturna z prędkością przekraczającą 110 000 km/h, aby w niej spłonąć.
Jet Propulsion Laboratory, ośrodek NASA odpowiedzialny za kontrolę misji Cassini-Huygens, udostępnia live stream z ostatnich chwil pracy tego urządzenia. Transmisja rozpocznie się 15 września o godz. 13:00 CEST.
Cassini-Huygens to bezzałogowa misja robotyczna, która w 1997 roku rozpoczęła swoją odyseję na pokładzie rakiety Titan IVB z Cape Canaveral. Po siedmiu latach podróży przez Układ Słoneczny sonda weszła na orbitę Saturna, rozpoczynając swój główny etap misji. Jej celem była dogłębna eksploracja całego systemu tej planety, nierzadko nazywanego “Małym Układem Słonecznym”. Głównymi punktami w badaniach była sama planeta, jej pierścienie, atmosfera, magnetosfera i księżyce.
Cały projekt misji oraz statku kosmicznego powstał we współpracy NASA wraz z ESA oraz ASI (Włoska Agencja Kosmiczna). Składał się on z dwóch podstawowych składników: lądownika Huygens, który wylądował na Tytanie, oraz orbitera o nazwie Cassini, który zabrał ze sobą większość przyrządów naukowych. Łączna masa sondy przy starcie wynosiła ponad 5 500 kg (z czego większość stanowiło paliwo) i jest to obecnie trzecia “najcięższa” misja bezzałogowa poza orbitę okołoziemską (zaraz po sondach Fobos i Mars 96). Jej łączny koszt wyniósł 3,26 mld USD.
Nazwa obu składników została im nadana na cześć dwóch XVII-wiecznych uczonych, którzy badali Saturna: Giovanniego Cassiniego oraz Christiaana Huygensa.
W kwietniu tego roku zaczął się okres w historii misji nazwanej przez NASA Grande Finale. Sonda Cassini weszła w trajektorię, na której zaczęła wykonywać 22 okrążenia Saturna tygodniowo, przelatując bliżej planety niż kiedykolwiek, a mianowicie pomiędzy jej pierścieniami a górnymi warstwami atmosfery, wykonując serię spektakularnych zdjęć. Trwające od maja manewry zakończą się, gdy za pomocą pola grawitacyjnego Tytana, jednego z księżyców Saturna, sonda zakrzywi swoją trajektorię lotu na tyle, aby wejść w atmosferę gazowego olbrzyma i spłonąć w niej. Dlaczego?
Po 20 latach w kosmosie, w sondzie zaczęło się kończyć paliwo, służące do dalszej korekty orbity oraz podtrzymywania pracy innych przyrządów. Z tego powodu naukowcy z NASA postanowili, że Cassini musi spłonąć, aby nie narazić księżyców Saturna na skażenie ich ziemskimi mikrobami, które zostały “przywiezione” przez sondę z naszej planety. Jest to spowodowane podejrzeniem, iż na księżycach (zwłaszcza Enceladusie) istnieją organiczne formy życia. Z tego powodu należy zapobiec, aby ziemskie organizmy wchodziły w jakąkolwiek interakcję z obecnymi tam substancjami, aby nie zaburzyć panującego tam ekosystemu.
Innym ważnym powodem do skierowania Cassini w stronę Saturna w którym niechybnie spłonie jest plan, aby sonda zebrała jak najwięcej cennych informacji o składzie, strukturze i własnościach jego atmosfery, Z tego powodu Cassini do ostatnich sekund swojego istnienia będzie nadawała transmisję, wysyłając na Ziemię szereg unikalnych informacji, których jeszcze nigdy nie mieliśmy okazji zebrać. Aby wzmocnić siłę sygnału, sonda będzie podtrzymywała pozycję głównej anteny tak, aby ta była skierowana w stronę Ziemi do samego końca. W ten sposób zakończy się okres dwóch dekad pracy sondy, bez której nasza wiedza o Saturnie i jego sąsiedztwie byłaby znacznie uboższa.
Oto niektóre z odkryć i informacji, które zdobyto dzięki misji Cassini-Huygens:
- ponad 250 000 000 zdjęć Saturna oraz jego pierścieni i księżyców
- odkrycie ciekłego oceanu metanu i sieci kanionów na Tytanie
- odkrycie na Enceladusie oceanu słonej wody pod skorupą lodu oraz występowanie dżetów (wyrzucane strumienie) cząsteczek wodoru, co dodatkowo daje dużą szansę na istnienie życia na tym księżycu
- odkrycie, że pod powierzchnią Dione prawdopodobnie występuje ocean
- ponadto dokładniej poznano strukturę, rozkład wielkości i skład pierścieni Saturna
- zbadano takie czynniki atmosfery Saturna jak rozkład temperatury, skład, własności obłoków, globalny rozkład wiatrów, jej rotacja i wiele innych
- dostarczono cennych obserwacji i wyników badań wyładowań atmosferycznych
- zbadano szereg zależności i interakcji zachodzących pomiędzy magnetosferą, jonosferą i atmosferą
- zbadano właściwości geologiczne księżyców Saturna
Maksymilian Augustyn