ExoMars 2020: dwa potencjalne miejsca lądowania

Zgodnie z pierwotnym planem drugi etap misji ExoMars miał rozpocząć się w 2018 r. Wystrzelenie sondy w nadchodzącym roku mocno ograniczało liczbę dostępnych dla niej miejsc lądowania. Ze względu na pewne ograniczenia inżynierskie, związane z kątem podchodzenia pojazdu do Czerwonej Planety, spośród branych pod uwagę przez naukowców i inżynierów lokalizacji wszystkie kryteria spełniała tylko Oxia Planum.

Jednak po tym jak start próbnika przesunął się na rok 2020, możliwe stało się jego posadzenie jeszcze w dwóch innych miejscach: Aram Dorsum i Mawrth Vallis. Po dwóch dniach odbywających się w holenderskim Noordwijk konsultacji zaangażowani w projekt badacze wybrali ten drugi obszar i to on będzie poddawany gruntowym analizom z wykorzystaniem krążących wokół Marsa orbiterów. Tym samym rozpoczyna się rywalizacja pomiędzy Oxia Planum i Mawrth Vallis o przyjęcie na swym terenie europejskiego lądownika wraz z łazikiem, w marcu 2021 r.

Można powiedzieć, że owa gra będzie się toczyć na dwóch płaszczyznach. Pierwszą z nich są naukowe walory danej lokalizacji. Oznacza to, że badacze poszukają interesujących miejsc, gdzie łazik mógłby dokładniej badać grunt swoim wiertłem, zdolnym do zagłębiania się na maksymalnie 2 m poniżej poziomu marsjańskiego gruntu. Spróbują też wyznaczyć najbardziej obiecujące trasy, które pojazd mógłby pokonać, w odległości do 5 km od platformy lądownika.

Inżynierowie przyjrzą się natomiast zakwalifikowanym do finałowej selekcji obszarom pod kątem bezpieczeństwa misji – np. występowania dużych skał, grożących wypadkiem przy lądowaniu. Będą także rozpatrywać nachylenie zboczy wzniesień czy kraterów oraz miejsca występowania sypkiego podłoża, gdzie łazik mógłby utknąć.

W rejonie Oxia Planum liczne kanały wychodzą na szerokie niziny. Występuje tam obfitość gliniastych minerałów, powstałych w wilgotnym środowisku ok. 3,9 miliarda lat temu. Badania sond orbitalnych pokazują, że minerały na Oxia Planum są charakterystyczne dla całego regionu, co pozwala analizować warunki panujące na planecie w skali globalnej w tym okresie marsjańskiej historii.

Położony kilkaset kilometrów dalej Mawrth Vallis to rozległy kanał wypływowy. Okolica obfituje w warstwowe gliniaste pokłady osadowe, bogate w różnorodne minerały. Woda musiała się tam utrzymywać przez setki milionów lat. Inne ślady wskazują na interakcje między skałami a wodą pod powierzchnią, a być może nawet na aktywność hydrotermalną, co mogło sprzyjać rozwojowi życia.

Zarówno Mawrth Vallis, jak i Oxia Planum znajdują się na północ od równika Marsa. Niezależnie od tego, na który obszar dotrze ostatecznie europejski próbnik, będzie miał okazję badać taką epokę w historii globu, której nie przyglądały się szczegółowo wcześniejsze sondy. Decyzja o finalnej lokalizacji zapadnie na około rok przed startem. Obu wytypowanym obszarom można się dokładniej przyjrzeć na stronie: http://openplanetarymap.org/exolss/#0.