Kontrakt NASA na moduł mieszkalny stacji Lunar Gateway

Zawarcie kontraktu na rozpoczęcie budowy modułu mieszkalnego stacji Lunar Gateway ogłoszono 5 czerwca - prawie rok po tym, jak NASA zasygnalizowała zamiar udostępnienia tego zamówienia firmie Northrop Grumman. Amerykańska agencja kosmiczna przydzieliła koncernowi na ten cel środki o wartości 187 mln USD. Pozwolą one rozpocząć prace projektowe nad HALO, czyli modułem Habitation and Logistics Outpost, który będzie miejscem przebywania załóg odwiedzających przyszłą stację. Wydzielona w nim przestrzeń ma mieć rozmiar małego apartamentu i będzie w stanie obsługiwać krótkie pobyty astronautów przybywających statkiem kosmicznym Orion, dzięki zintegrowanemu systemowi podtrzymywania życia.

Bazowa umowa z natury rzeczy obejmuje jedynie wstępny zakres prac niezbędnych do powstania HALO. Bieżące postanowienia zakładają przegląd projektu pod koniec tego roku. Kontrakt umożliwia także spółce Northrop Grumman zawieranie umów podwykonawstwa na sprzęt o długim terminie pozyskania. Na dalszym etapie realizacji nastąpi modyfikacja umowy w celu sfinansowania pełnego rozwoju i testowania segmentu HALO.

Sekcja mieszkalna jest drugim modułem stacji Lunar Gateway wyznaczonym do wyprodukowania w najbliższych latach. Pierwszym jest PPE (Power and Propulsion Element), który ma zostać dostarczony przez firmę Maxar Technologies. Będzie to moduł serwisowo-techniczny, zapewniający stacji zasilanie elektryczne, komunikację i wykonywanie manewrów na orbicie. Oba segmenty stacji Lunar Gateway - mieszkalny HALO i moduł elektryczno-napędowy PPE – mają zostać umieszczone na orbicie Księżyca jeszcze w 2023 roku.

Moduł zaoferowany przez Northrop Grumman jest oparty na statku kosmicznym Cygnus, używanym do transportu ładunku na Międzynarodową Stację Kosmiczną. Przewidywane są jednak znaczące modyfikacje, takie jak zainstalowanie kilku portów dokowania w celu możliwości przyłączenia statku kosmicznego Orion i samych elementów stacji. Będzie także miał nowe systemy dowodzenia i kontroli oraz zaawansowany system podtrzymywania życia.

Northrop Grumman jest w tym przypadku niejako spadkobiercą dorobku wchłoniętej w 2018 roku firmy Orbital ATK - jednej z sześciu, które otrzymały granty w ramach programu NASA Next Space Technologies for Exploration Partnerships (NextSTEP) w 2016 roku na badanie modułów mieszkalnych. NASA później potwierdziła, że ​​posłuży się wynikami tego programu do wyboru wykonawcy HALO.

Od chwili ogłoszenia w ubiegłym roku oczekiwanego wykonawcy, NASA zmieniła jednak podejście do kwestii budowy Lunar Gateway, a co za tym idzie również samego pozyskania HALO. Początkowo planowano, by system posiadał własny napęd, aby móc samodzielnie dostać się na orbitę księżycową, gdzie zacumowałby automatycznie do najpierw wystrzelonego segmentu Power and Propulsion Element firmy Maxar. Niemniej jednak na spotkaniu Rady Eksploracji i Operacji NASA w terminie 13 maja br. urzędnicy oświadczyli, że teraz uruchomią oba moduły razem. Dzięki temu wyeliminują potrzebę wykonania dwóch odrębnych startów rakietowych i koniecznego dokowania.

Oznacza to też, że HALO ma zostać szybciej i łatwiej zbudowany, gdyż nie będzie wymagał własnego pełnoprawnego modułu serwisowego. Połączenie z PPE na Ziemi oznacza ujednolicenie systemów, takich jak komunikacja i zasilanie, a także uproszczenie architektury między nimi.

NASA planuje zamówienie startu dla połączonych modułów w listopadzie tego roku, przy czym lot ten ma się odbyć dokładnie trzy lata później. Moduły wykorzystają elektryczny układ napędowy PPE do spiralnego wejścia na orbitę wokół Księżyca.

Choć nastąpi to jeszcze przed planowanym terminem przeprowadzenia pierwszego załogowego lądowania w ramach aktualnego programu NASA (misja Artemis-3 w 2024 roku), obecnie agencja nie przewiduje, by stacja znalazła wówczas zastosowanie. Pierwotnie zakładano, że Lunar Gateway posłuży jako „rusztowanie” do skompletowania pierwszego lądownika księżycowego dla misji pasażerskiej na Srebrny Glob. Statek kosmiczny Orion miał w tym scenariuszu jedynie przybić do stacji, by umożliwić tam astronautom obsadzenie lądownika, zejście na powierzchnię, a następnie powrót na orbitę.

Zamiast tego jednak statek kosmiczny Orion misji Artemis-3 zadokuje bezpośrednio do modułu księżycowego, który następnie samodzielnie przeprowadzi lądowanie.