Lot na Marsa niebezpieczny dla ludzkiego mózgu

Aby odtworzyć warunki panujące podczas lotu na Marsa, zespół profesora Charlesa Limoli z University of California w Irvine poddawał mózgi gryzoni działaniu naładowanych cząsteczek (jony tlenu i tytanu) o wysokiej energii, co odpowiadało promieniowaniu w przestrzeni kosmicznej. Prowadzone w NASA Space Radiation Laboratory w Nowym Jorku eksperymenty doprowadziły u zwierząt do poważnych uszkodzeń centralnego układu nerwowego, a co za tym idzie – pogorszenia sprawności umysłowej oraz demencji.

Sześć miesięcy po ekspozycji u badanych gryzoni nadal stwierdzano stan zapalny mózgu oraz uszkodzenia komórek nerwowych. Dokładne badania wykazały zmniejszoną liczbę połączeń nerwowych w mózgu, co pogarszało przekazywanie sygnałów pomiędzy neuronami. Także testy badające pamięć i procesy uczenia się wypadały słabo.

Ponadto zespół prof. Limoli odkrył, że promieniowanie osłabiało „tłumienie lęku”, aktywny proces, dzięki któremu mózg tłumi nieprzyjemne i stresujące skojarzenia (jak w przypadku, gdy ktoś, kto o mało nie utonął, na nowo uczy się cieszyć wodą). Większa skłonność do odczuwania lęku, depresja i podejmowanie niewłaściwych decyzji mogą być poważnym problemem w przypadku trzyletniego lotu na Marsa i z powrotem. Co gorsza, następstwa kosmicznego lotu mogą się utrzymywać przez całe lata po powrocie, być może do końca życia.

Podobne zaburzenia popromienne występują np. u osób, które poddawano terapeutycznemu napromieniowaniu dużą dawką w związku z leczeniem nowotworów mózgu. Natomiast osoby pracujące miesiącami na orbicie w Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS) są w dużym stopniu chronione przez ziemską atmosferę.

Podróż na Marsa przestaje być domeną fantastyki naukowej, pojawiają się realne projekty takiego przedsięwzięcia. Na przykład miliarder Elon Musk przedstawił pod koniec września plan kolonizacji Marsa, który przewiduje budowę wielkiej rakiety wyposażonej w przedział załogowo-towarowy pozwalający na transport dużej liczby ludzi wraz z wieloma tonami sprzętu.

Czytaj więcej: SpaceX ujawnia plany podboju Czerwonej Planety

Profesor Limoli i jego zespół pracują nad metodami, które mogłyby zmniejszyć zagrożenie. Chodzi np. o dodatkowe osłony w strefach statku kosmicznego przeznaczonych do wypoczynku i snu oraz preparaty farmakologiczne usuwające wolne rodniki i poprawiające przewodnictwo impulsów nerwowych. 

Czytaj też: Misje na Księżyc i Marsa zagrożone? Powodem zdrowie astronautów