Spośród sześciu mechanizmów żyroskopowych znajdujących się na pokładzie teleskopu Hubble'a, od dłuższego czasu sprawne pozostawały już tylko trzy z nich. Gwarantowało to jednak pełną operacyjność kosmicznego obserwatorium, aż do dnia 5 października br., gdy awarii uległ czwarty z jego sterowników orientacji przestrzennej. Orbitalny teleskop zachował wprawdzie ograniczoną funkcjonalność i mógł w dalszym ciągu realizować część powierzonych zadań, zdecydowano się jednak na próbę przywrócenia pełnej sprawności aparatury z użyciem nieaktywnego od lat, wcześniej wadliwie działającego żyroskopu zapasowego.

Pozostający w uśpieniu od ponad 7 lat mechanizm rezerwowy wykazywał wykraczające znacząco ponad normę współczynniki rotacji, uniemożliwiając zastosowanie w trybie precyzyjnego śledzenia. Przez kolejne dwa tygodnie specjaliści NASA starali się przekalibrować wadliwy żyroskop tak, by odzyskać pożądane odczyty. W pierwszej kolejności zdecydowano się na wykonanie aktywnego resetu mechanizmu, odcinając zasilanie w trakcie jego obrotu na czas zaledwie jednej sekundy. Nie doprowadziło to jednak do oczekiwanego przywrócenia nominalnych ustawień.

Widoczny postęp przyniosła dopiero seria manewrów z wykorzystaniem nadaktywnego żyroskopu wykonana w dniu 18 października br. i polegająca na naprzemiennym realizowaniu czynności w trybie reorientacji wysokoobrotowej i precyzyjnego śledzenia (niskoobrotowym). W wyniku tych prób stwierdzono poprawę odczytów z urządzenia, choć sama anomalia nadal nie została jeszcze wówczas w pełni usunięta. Udało się to osiągnąć dzień później, po wykonaniu dodatkowych manewrów i dalszego przełączania między trybami reakcji.

W dalszej kolejności zaplanowano bezpośrednie testy w warunkach rutynowego działania, przy pełnym obciążeniu teleskopu. Jeśli po ich zakończeniu właściwe odczyty z zapasowego żyroskopu utrzymają się, teleskop Hubble’a będzie mógł wrócić do standardowego działania. Gdyby jednak uruchomienie trzeciego mechanizmu sterującego nie powiodło się, w dalszym ciągu będzie możliwa ograniczona operacyjność obserwatorium w oparciu o jeden z działających żyroskopów (drugi z pozostałych sprawnych będzie wówczas oszczędzany do czasu wystąpienia potrzeby jego użycia).

Awaria żyroskopu w teleskopie Hubble’a zbiegła się w czasie z bardzo podobną usterką stwierdzoną na pokładzie innego zasłużonego dla społeczności naukowej teleskopu kosmicznego, Obserwatorium Rentgenowskiego Chandra. Problem z działającym od 1999 roku urządzeniem stwierdzono 10 października, zaledwie 5 dni po odnotowaniu usterki na teleskopie Hubble’a. Podobnie, jak w jego przypadku, teleskopowi Chandra również udało się przywrócić pełną operacyjność, o czym NASA powiadomiła 23 października. Zgodnie z komunikatem, obie awarie nie mają ze sobą związku, a przywrócenie operacyjności obserwatorium Chandra polegało jedynie na przełączeniu wadliwego żyroskopu do rezerwy i przekalibrowaniu pozostałych trzech mechanizmów (teleskop do pełnej aktywności potrzebuje jedynie dwóch sprawnych jednostek).

Zarówno jeden, jak i drugi z omawianych teleskopów znacząco przekroczyły już swoje okresy przewidywanej służby. Teleskop Hubble’a pozostaje na orbicie już od 28 lat (od kwietnia 1990 roku), a rozpoczynał swoją przełomową operację w atmosferze napięcia i niepewności, związanych z poważną wadą techniczną zwierciadła głównego. Dzięki wysiłkom inżynierów NASA i załogi wahadłowca kosmicznego Endeavour (misja STS-61 z grudnia 1993 roku) problem udało się wyeliminować z użyciem korekcyjnego modułu optycznego COSTAR.