Strona główna
Nowe kryteria nazywania struktur na Plutonie i Charonie
Międzynarodowa Unia Astronomiczna, we współpracy z zespołem misji New Horizons, określiła nową wersję kryteriów nazewnictwa dla Plutona i Charona, pozostawiając bez zmian kryteria dla mniejszych księżyców. Na podstawie tych kryteriów naukowcy z New Horizons zaproponują nazwy dla struktur na powierzchni, a Międzynarodowa Unia Astronomiczna ostatecznie zdecyduje o ich przyjęciu jako nazw oficjalnych.
Plutona odkrył w 1930 r. amerykański astronom Clyde Tombaugh. Znajduje się on na krańcach Układu Słonecznego, poza orbitą Neptuna. Przez wiele lat Pluton był uznawany za planetę, ale w 2006 roku odebrano mu to miano i przypisano do nowej kategorii obiektów zwanych planetami karłowatymi. Planeta karłowata, podobnie jak pełnoprawna planeta w Układzie Słonecznym, przyjmuje kształt prawie kulisty i orbituje bezpośrednio wokół Słońca. Natomiast, w przeciwieństwie do planety, planeta karłowata nie zdołała grawitacyjnie wyczyścić okolic swojej orbity z mniejszych brył skalnych. Ta definicja idealnie sprawdza się w przypadku Plutona, który krąży w Pasie Kuipera. Poza nim, oficjalnie za planety karłowate uznano dotąd Eris, Haumeę, Makemake i znajdującą się w Pasie Głównym Planetoid, między orbitami Marsa i Jowisza, Ceres.
Pluton posiada pięć księżyców. Od 1978 roku znany jest Charon, a pozostałe cztery księżyce odkryto w 2005, 2011 i 2012 r. Co ciekawe, Międzynarodowa Unia Astronomiczna (IAU) zgodziła się, aby odkrywca tych nowych księżyców, Mark Showalter z SETI Institute, przeprowadził publiczne głosowanie na propozycje nazw dla dwóch najnowszych satelitów. Głosowanie odbyło się w 2015 roku i na jego podstawie nadano nazwy Kerberos i Styx. Natomiast odkryte wcześniej dwa księżyce to Hydra i Nix. W głosowaniu można było także proponować nazwy dla różnych struktur na Plutonie i jego księżycach. Otrzymano tysiące propozycji w każdej z kategorii, w tym takie, które nie pasują tematycznie do kryteriów przyjętych dla układu Plutona.
W przypadku Plutona nazwy mogą być związane z bogami, boginiami i innymi istotami związanym ze światem podziemi w mitologii, folklorze lub literaturze. Mogą to być imiona krain i bohaterów je eksplorujących. Kolejnym możliwym tematem są nazwiska naukowców i inżynierów związanych z badaniami Plutona i pasa Kuipera. Nazwy mogą dotyczyć też pionierskich misji lub sond kosmicznych, a także historycznych pionierów, którzy przekraczali nowe granice w eksploracji Ziemi, morza i nieba.
Jeśli chodzi o Charona to ustalono, że nazwy mogą dotyczyć miejsc docelowych i przełomów w fikcyjnej (np. w literaturze) eksploracji kosmosu i innych krain, fikcyjnych lub mitologicznych pojazdów kosmicznych lub służących do innej eksploracji, fikcyjnych lub mitologicznych podróżników, a także autorów i artystów związanych z eksploracją kosmosu, w tym szczególnie dotyczącą Plutona i pasa Kuipera. Tematyka dla małych księżyców jest natomiast następująca: Styx – bogowie rzek, Nix – bóstwa nocy, Kerberos – psy z literatury, mitologii i historii, Hydra – legendarne węże i smoki.
PAP/PZ