KOSMONAUTYKA
Nowe tajemnice gwiazdy KIC 8462852
O gwieździe KIC 8462852 zrobiło się rok temu bardzo głośno w mediach. Jej niezwykłe zachowanie próbowano tłumaczyć m. in. obecnością struktur zbudowanych przez obcą cywilizację. Nowe badania wskazują na kolejne zagadkowe aspekty funkcjonowania tej gwiazdy.
Tym, co w zeszłym roku wywołało naukową i medialną sensację wokół KIC 8462852 były jej nieregularne, krótkotrwałe i znaczne, sięgające nawet 22%, spadki jasności. Nietypowa sekwencja tych obniżeń blasku sprawiła, że nie można było ich tłumaczyć jakimś standardowym zjawiskiem – np. obecnością tranzytującej na tle gwiazdy planety. Naukowcy szukali więc innych wytłumaczeń. Sugerowano na przykład, że za spadki jasności gwiazdy może odpowiadać duża formacja okrążających ją komet. Pojawiały się też pomysły bardziej fantastyczne – wskazujące, że zjawisko może być spowodowane przez megastrukturę wybudowaną wokół KIC 8462852 przez obcą cywilizację, tzw. sferę Dysona. Nasłuch radiowy prowadzony przez Instytut SETI nie znalazł jednak dowodów na istnienie w tym rejonie kosmosu sygnałów pochodzących od wysoko zaawansowanej cywilizacji.
Ben Montet z California Institute of Technology oraz Josh Simon z The Carnegie Obsevatories postanowili sprawdzić, jak kształtowała się jasność tajemniczej gwiazdy na przestrzeni czterech lat, od 2009 do 2013. Ich praca została właśnie przyjęta do publikacji w The Astrophysical Journal. Do swoich badań uczeni wykorzystali zdjęcia służące do kalibracji Kosmicznego Teleskopu Keplera, które nie były wcześniej używane do celów naukowych.
Okazało się, że przez pierwsze trzy lata wskazanego okresu KIC 8462852 straciła 1% jasności. Następnie, w ciągu zaledwie pół roku gwiazda pociemniała aż o niebagatelne 2%! Przez pozostałe sześć miesięcy jej jasność utrzymywała się na niezmienionym poziomie.
Badania Monteta i Simona nie tylko nie wyjaśniły więc budzących pierwotną sensację nagłych spadków jasności, ale ukazały też dalsze nietypowe zachowania gwiazdy. Zdaniem badaczy ten rekordowy spadek jasności KIC 8462852 o 2% w ciągu pół roku można próbować tłumaczyć kolizją lub zniszczeniem planety bądź komety na orbicie wokół gwiazdy, w wyniku czego powstały obłok pyłu i odłamków doprowadziłby do obniżenia poziomu jej blasku. Jak jednak wytłumaczyć stabilną utratę jasności o 1% na przestrzeni trzech pierwszych lat obserwacji Keplera? To pytanie, podobnie jak pytanie o gwałtowne, nieregularne spadki jasności, wciąż pozostaje bez odpowiedzi.
Gwiazda KIC 8462852 znajduje się w Gwiazdozbiorze Łabędzia, 1500 lat świetlnych od Ziemi. Jest gwiazdą ciągu głównego typu widmowego F, około 1,6 razy większą od Słońca i o masie rzędu 1,4 masy naszej gwiazdy dziennej.
Paweł Ziemnicki