III Forum Obserwacji Ziemi. IMGW narodowym operatorem danych z Copernicusa

Wydarzenie otworzył podsekretarz stanu w MNiSW, dr Piotr Dardziński, który podkreślił, że „jednym z priorytetów rządu jest stawianie na gospodarkę innowacyjną. Sektor kosmiczny i dane z obserwacji Ziemi mogą być kluczowe dla rozwoju Polski.”

Decyzją Ministerstwa Środowiska z 2017 r. krajowym operatorem danych satelitarnych z programu Copernicus został wyznaczony Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej – Państwowy Instytut Badawczy. Jak można się było dowiedzieć z prezentacji pracowników Instytutu „Podstawowym zadaniem krajowego operatora danych satelitarnych będzie zapewnienie dostępu do danych satelitarnych z konstelacji satelitów Sentinel i misji współpracujących w ramach programu Copernicus udostępnianych przez Europejską Agencję Kosmiczną (ESA) oraz Europejską Organizację Eksploatacji Satelitów Meteorologicznych (EUMETSAT).”

W latach 2018-2019 IMGW jako operator krajowy będzie udostępniał dane na następujących zasadach:

• udostępnianie danych satelitarnych z konstelacji satelitów Sentinel oraz innych danych udostępnianych przez Europejską Agencję Kosmiczną (ESA) w ramach inicjatywy współpracującego segmentu naziemnego (CGS) wszystkim zarejestrowanym i zweryfikowanym podmiotom;

• dane będą udostępniane za pomocą infrastruktury informatycznej

• dane te będą obejmowały całą powierzchnię Polski, Morza Bałtyckiego oraz krajów graniczących na odległość 500 km od granic Polski.

• obowiązek udostępniania dotyczy danych satelitarnych poziomu 1, tzn. skalibrowanych i dowiązanych geograficznie.

• rejestracji i weryfikacji użytkowników, którym udostępnianie będą dane satelitarne, dokonuje MNiSW. Informacje o rejestracji i weryfikacji użytkowników MNiSW przekazuje do IMGW-PIB.

• pierwszeństwo w dostępie do danych będą miały organy władzy publicznej oraz służby państwowe realizujące zadania statutowe w sytuacjach kryzysowych. O dostępie do danych dla pozostałych użytkowników decydować będzie kolejność wystąpień o udostępnienie danych

• dane satelitarne objęte obowiązkiem udostępniania będą przechowywane i operacyjnie udostępniane przez Operatora narodowego przez jeden miesiąc od momentu ich pozyskania. Starsze

• dane będą udostępniane na zamówienie, którego termin realizacji będzie zależał od wielkości zamówienia.

  Po zakończeniu realizacji projektu Sat4Envi, archiwum kroczące danych będzie obejmowało 5 lat.

Co więcej:

• wszystkie dane bieżące (nie starsze niż 30 dni) będą umieszczone na zasobach bezpośrednio dostępnych dla zarejestrowanych użytkowników jako tzw. „data pool”,

• dane zostaną udostępnione poprzez dedykowany interfejs WWW, z wyszukiwarką danych na podstawie wyspecyfikowanych meta danych,

• dostęp do danych będzie realizowany zgodnie z polityką Copernicus poprzez protokół ftp z wykorzystaniem nazwy i hasła użytkownika, na potrzeby automatycznego pobierania danych przygotowane zostanie API,

• dane będą udostępniane w oryginalnym formacie SAFE wraz z metadanymi oraz kodem MD5 do kontroli poprawności pobrania danych.

Zdajemy sobie sprawę z oczekiwań jakie stoją przed nami jako narodowym operatorem danych satelitarnych. Wydaje się, że zaangażowanie środków publicznych na ten cel i priorytet, jaki rząd kładzie na rozwój sektora kosmicznego jest uwarunkowane dobrym dostępem do danych.

Dr Jakub Ryzenko, szef Centrum Informacji Kryzysowej CBK PAN przedstawił w swoim referacie podstawowe problemy stojące przed polskim rynkiem związanym z satelitarną obserwacją Ziemi. Wskazywał m.in. na fakt, że kompetencje w tym zakresie są bardzo mocno rozproszone, a ten sektor w Polsce jest podzielony i dominują na nim mali gracze. Synergia nie jest tu dobrze wykorzystywana. Brakuje również jasnej ścieżki komercjalizacji produktów, które powstają w oparciu o pieniądze publiczne.

Z drugiej jednak strony, jak zauważył Ryzenko, rynek EO jest w naszym kraju bardzo perspektywiczny. Mamy duży potencjał młodych i wykształconych kadr, wyspecjalizowanych zwłaszcza w obszarze IT i programowaniu. Zdobycie kapitału inwestycyjnego dla rokujących przedsięwzięć również nie stanowi problemu. Ogromną szansą jest też uruchomienie w Polsce platformy EO DIAS.

Beata Mikołajek-Zielińska, główny specjalista ds. przestrzeni kosmicznej w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego przypomniała, że wkrótce danych z programu Copernicus nie będzie można ściągać z ogólnodostępnego hubu, tak jak to się dzieje do tej pory. Dane te będzie można pozyskiwać albo od operatora krajowego, albo z platformy EO DIAS.

Paweł Pacek, wicedyrektor biura rozwoju i innowacji Agencji Rozwoju Przemysłu, podnosił natomiast istotny problem związany z tym, że korzyści płynące z obserwacji Ziemi ciągle jeszcze znane dla wąskiego grona odbiorców - w administracji i wśród podmiotów komercyjnych.