PAK sprawdza potrzeby szkoleniowe służby publicznej. W centrum uwagi obsługa danych satelitarnych

Zaproszenie do udziału w badaniu zostało wysłane do ponad 470 podmiotów administracji publicznej: ministerstw, urzędów wojewódzkich i centralnych oraz jednostek samorządu terytorialnego - urzędów marszałkowskich, starostw powiatowych i miast. Ankietę wypełniło prawie 600 respondentów - 36 proc. odpowiedzi pochodziło od pracowników jednostek administracji publicznej samorządowej, 28 proc. - od państwowych jednostek organizacyjnych, a 26 proc. - od jednostek administracji publicznej szczebla centralnego.

Wstępne wyniki analizy informacji przekazanych w ramach badania zostały zaprezentowane 27 listopada 2018 r. podczas konferencji prasowej poświęconej aktualnemu stanowi realizacji projektu „System operacyjnego gromadzenia, udostępniania i promocji cyfrowej informacji satelitarnej o środowisku – Sat4Envi” zorganizowanej w Warszawie przez Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej - Państwowy Instytut Badawczy (IMGW-PIB).

Wybrane wyniki badania ankietowego PAK

Wśród 19 potencjalnych obszarów wykorzystania w pracy administracji danych satelitarnych lub produktów na nich opartych, urzędnicy ankietowani przez Polską Agencję Kosmiczną najczęściej wskazywali: identyfikowanie zmian zagospodarowania przestrzennego (37 proc.), inwentaryzację działek rolnych (26 proc.), analizę hydrologiczną (18 proc.), określanie ryzyka i skutków powodzi ( 17 proc.), analizę roślinności (17 proc.), analizę meteorologiczną (17 proc.) oraz opracowywanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego (15 proc).

Najczęściej wskazywane przez respondentów produkty oparte na danych satelitarnych, które mogłyby zwiększyć efektywność ich pracy, to: mapy zagospodarowania przestrzennego (50 proc.), mapy działek katastralnych (43 proc.), mapy hydrologiczne, jakości i zasięgu wód (37 proc.), mapy pokrycia i użytkowania terenu (37 proc.),  mapy działek rolnych (36 proc.) oraz mapy ryzyka i zasięgu klęsk żywiołowych (33 proc.). 

Zdecydowanie najpopularniejszym obszarem wykorzystania danych satelitarnych oraz produktów bazujących na tych zobrazowaniach jest gospodarka przestrzenna. Narzędzia te stosowane są w realizacji zadań związanych m.in. ze zmianami zagospodarowania i użytkowania terenu, inwentaryzacją działek rolnych, obszarami narażonymi na niebezpieczeństwo powodzi i osuwania się mas ziemnych, monitorowaniem stanu środowiska, w tym stanu rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej, identyfikacją nielegalnych składowisk odpadów oraz występowaniem zjawiska osiadania terenu na obszarach objętych eksploatacją górniczą. 70 proc. ankietowanych przez Polską Agencję Kosmiczną urzędników gmin, starostw powiatowych i urzędów marszałkowskich realizujących zadania związane z gospodarką przestrzenną jest zainteresowanych szkoleniami dotyczącymi wykorzystania zobrazowań satelitarnych w swojej pracy.

Preferowana przez urzędników tematyka szkoleń dotyczy przede wszystkim wykorzystania usług opartych na danych  satelitarnych (64 proc.) oraz zobrazowań optycznych - ich  interpretacji (39 proc.),  analizy (38 proc.) i przetwarzania (35 proc.). Nieznacznie mniejszym zainteresowaniem cieszyłyby się szkolenia dotyczące danych radarowych – ich interpretacji (27 proc.), analizy (26 proc.) i przetwarzania (22 proc.).

Szkolenia dla pracowników administracji w 2019 roku

Diagnoza potrzeb szkoleniowych administracji publicznej w zakresie korzystania z danych satelitarnych zostanie wykorzystana do przygotowania programu szkoleń dla krajowej administracji. Celem szkoleń realizowanych przez Polską Agencję Kosmiczną w ramach projektu Sat4Envi jest podniesienie świadomości korzyści płynących z wykorzystania danych satelitarnych wśród pracowników administracji publicznej, rozszerzenie ich wiedzy w zakresie potencjału i technologii związanych z danymi satelitarnymi, wykształcenie umiejętności doboru, pozyskiwania i wykorzystania zobrazowań i usług satelitarnych oraz upowszechnienie stosowania danych satelitarnych i wsparcie ich wdrożenia w realizacji zadań publicznych.

Program szkoleń dla urzędników jest istotny, bo ma z jednej strony wspomagać wzrost efektywności i innowacyjności administracji publicznej, a z drugiej wspierać rozwój przedsiębiorstw krajowego sektora kosmicznego poprzez stymulację komercyjnego rynku aplikacji wykorzystujących zobrazowania optyczne i radarowe. Dlatego został uwzględniony jako jedno z działań przewidzianych do realizacji w ramach Krajowego Programu Kosmicznego. Rozpoczęliśmy już prace nad przygotowaniem programu szkoleń, które chcielibyśmy rozpocząć w 2. połowie roku 2019.

Program szkoleń jest opracowywany z myślą o dwóch grupach odbiorców – kierownictwu i wyższej kadrze menedżerskiej instytucji publicznych oraz urzędnikach i specjalistach średniego szczebla. W związku z ogromnym zainteresowaniem szkoleniami przewiduje się wykorzystanie różnych form szkoleniowych dostosowanych do preferencji pracowników administracji publicznej. Szkolenia będą przede wszystkim prowadzone w formie szkoleń stacjonarnych obejmujących wykłady i warsztaty dotyczące zastosowania technologii satelitarnych w pracy administracji publicznej. Udostępniony zostanie również moduł e-learningowy, który przyczyni się do utrwalenia efektów projektu poprzez zapewnienie dostępu do treści szkoleniowych oraz możliwość samodzielnego odbycia szkolenia. Dodatkowo, w przypadku wyrażenia takiego zainteresowania przez uczestników szkoleń, Polska Agencja Kosmiczna uruchomi również tematyczne e-szkolenia w formie webinarium. Formy zdalne, oparte na nowoczesnych rozwiązaniach technologicznych mają zwiększyć dostępność szkoleń dla szerokiej i różnorodnej grupy odbiorców.  

Polska Agencja Kosmiczna będzie odpowiedzialna za przeprowadzenie szkoleń pilotażowych oraz za zapewnienie ich uczestnikom wsparcia eksperckiego w okresie 6 miesięcy od daty zakończenia szkolenia.

Projekt Sat4Envi

Projekt „System operacyjnego gromadzenia, udostępniania i promocji cyfrowej informacji satelitarnej o środowisku – Sat4Envi”, współfinansowany z Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa, jest realizowany przez Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej - Państwowy Instytut Badawczy we współpracy z Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk, Akademickim Centrum Komputerowym CYFRONET AGH i Polską Agencją Kosmiczną. Polega na stworzeniu na bazie istniejących zasobów IMGW-PIB infrastruktury do odbioru, przechowywania, przetwarzania i dystrybucji danych z satelitów meteorologicznych i monitorujących środowisko oraz powstałych na ich bazie produktów satelitarnych.

Polska Agencja Kosmiczna w ramach projektu Sat4Envi jest odpowiedzialna za opracowanie programu edukacyjno-szkoleniowego na potrzeby administracji. Jego celem jest poszerzenie wiedzy i kompetencji urzędników związanych z narzędziami służącymi doborowi i wykorzystaniu danych satelitarnych w ich codziennej pracy oraz budowanie świadomości korzyści płynących z zastosowania tych danych w procesach decyzyjnych.

Zaangażowanie Polskiej Agencji Kosmicznej w projekt Sat4Envi wpisuje się w ustawowe zadania agencji, w szczególności te dotyczące prowadzenie działalności informacyjnej, promocyjnej i edukacyjnej w dziedzinie badania i użytkowania przestrzeni kosmicznej. Działania realizowane przez PAK w ramach tego projektu, w tym przeprowadzenie badania ankietowego, przygotowanie materiału dydaktycznego i organizacja szkoleń dla administracji, zostały ujęte w opracowywany przez agencję Krajowym Programie Kosmicznym na lata 2019-2021.

Listopadowa kulminacja projektów kosmicznych w Polsce

Prezentacja przez PAK wstępnych wyników prac analitycznych nad wynikami badania ankietowego dotyczącego zapotrzebowania polskiej administracji publicznej na wykorzystanie danych satelitarnych jest jednym z wydarzeń polskiego przemysłu kosmicznego, które odbywają się w drugiej połowie listopada 2018 roku.

25 listopada 2018 roku na poligonie w Drawsku został wystrzelony na wysokość 15 km prototyp rakiety suborbitalnej przygotowanej przez polskie przedsiębiorstwo SpaceForest – jednej z 2 rakiet konstruowanych w Polsce, która podczas lotów do granicy kosmosu może umożliwić w przyszłości testowanie technologii i prowadzenie badań w stanie mikrograwitacji. Z kolei 26 listopada miało miejsce lądowanie na Marsie sondy InSight NASA, na pokładzie której znajduje się urządzenie penetrujące grunt marsjański z mechanizmem wbijającym opracowanym i wykonanym w Polsce przez firmę Astronika ze wsparciem krajowych przedsiębiorstw i instytutów naukowo-badawczych. Na listopad zapowiadany jest start rakiety Falcon 9 firmy SpaceX, która ma wynieść na orbitę okołoziemską dwa polskie satelity: studenckiego PW-Sat2 i fińsko-polskiego ICEYE-X2 oraz satelitę ESEO/S-50 realizowanego pod auspicjami Europejskiej Agencji Kosmicznej, dla którego system telekomunikacji został przygotowany na Politechnice Wrocławskiej. Dobiegają końca negocjacje prowadzone przez Polską Agencję Kosmiczną w sprawie dołączenia Polski do Europejskiego Konsorcjum SST (Space Surveillance and Tracking). Członkostwo naszego kraju w konsorcjum umożliwi rodzimym podmiotom udział w przedsięwzięciach finansowanych ze środków Unii Europejskiej, których budżet w bieżącej perspektywie finansowej wyniesie prawie 100 mln euro.

Listopadowym wydarzeniom krajowego sektora kosmicznego towarzyszy kampania informacyjna pod hasłem „Poland in Space – kosmiczny listopad” realizowana przy wsparciu Polskiej Agencji Kosmicznej oraz Ministerstwa Przedsiębiorczości i Technologii.

Osiągnięcia polskich podmiotów, których odzwierciedleniem są listopadowe wydarzenia, wpisują się w kierunki rozwoju rodzimej branży kosmicznej wyznaczone przez Polską Strategię Kosmiczną. Sektor ten liczy obecnie około 50 podmiotów, w większości z sektora MŚP, których działalność koncentruje się na obszarze technologii satelitarnych i kosmicznych; dla kolejnych ponad 100 podmiotów projekty w tego obszaru stanowią fragment prowadzonej aktywności. Dynamiczny rozwój tej branży rozpoczął się wraz z dołączeniem Polski do Europejskiej Agencji Kosmicznej w listopadzie 2012 r. Rodzime przedsiębiorstwa i instytuty naukowo-badawcze efektywnie wykorzystały 6 lat członkostwa naszego państwa w ESA. Zrealizowały lub realizują dla europejskiej agencji około 330 kontraktów o łącznej wartości ponad 100 mln euro, biorą udział w prestiżowych misjach kosmicznych ESA, takich jak: Rosetta - na kometę 67P/Czuriumow-Gierasimienko, Cassini-Huygens – na Tytana, księżyc Saturna, Proba 3 – badająca zewnętrzną warstwę atmosfery słonecznej, ExoMars2016 czy JUICE – do księżyców Jowisza. W kraju rozwijają się kosmiczne specjalizacje, takie jak: robotyka, optoelektronika, systemy mikrosatelitarne i integracja małych satelitów czy rakiety suborbitalne.

Aby ten rozwój przyspieszyć, potrzebne jest systemowe wsparcie ze strony państwa. Ma ono zostać zapewnione w ramach Krajowego Programu Kosmicznego, którego celem jest budowa w Polsce kompetencji umożliwiających zabezpieczenie krajowych potrzeb w zakresie technologii satelitarnych oraz rozwój potencjału podmiotów tworzących narodowy sektor kosmiczny i ich konkurencyjności na rynku międzynarodowym. Trwają obecnie konsultacje Krajowego Programu Kosmicznego na lata 2019-2021, a gotowy dokument zostanie przekazany do akceptacji Prezesa Rady Ministrów do końca 2018 roku.

Opracowanie: Polska Agencja Kosmiczna