PRZEMYSŁ KOSMICZNY
Creotech: pracujemy nad polskim naukowym mikrosatelitą UVSat
Polska spółka Creotech Instruments zapowiedziała stworzenie astronomicznego mikrosatelity działającego w paśmie ultrafioletowym – o masie własnej na poziomie ok. 40 kilogramów. UVSat miałby być gotowy do wystrzelenia w ciągu najbliższych 3 lat. „To kolejny krok we wdrożeniu autorskiej platformy mikrosatelitarnej HyperSat” – deklarują przedstawiciele spółki.
Zakomunikowany w połowie września br. projekt bazuje na umowie konsorcjum, podpisanej 29 sierpnia 2021 roku między Creotech Instruments S.A., Centrum Badań Kosmicznych PAN oraz Centrum Astronomicznym Mikołaja Kopernika. Jej celem jest współpraca przy opracowaniu dokumentacji projektowej, budowa, wystrzeleniu i eksploatacja polskiego systemu satelitarnego przeznaczonego do obserwacji naukowych w paśmie nadfioletu (UV). Misja satelity UVSat nawiązuje do planów sygnalizowanych już 5 lat temu, kiedy to przeprowadzono pierwsze prace studyjne nad koncepcją misji kosmicznej.
Nowy polski mikrosatelita ma zapewnić unikatową możliwość realizacji niezależnej, krajowej misji kosmicznej o dużym potencjale badawczym. Celem jest obserwacja obszaru Drogi Mlecznej w widmie nadfioletowym. Zdolności mikrosatelity mają pozwolić na dokładne zbadanie gwiazd zmiennych i innych obiektów takich jak egzoplanety, czy zjawiska towarzyszące aktywności czarnych dziur.
Pod względem swojej użytkowej specyfiki, UVSat ma być zatem kolejnym poziomem zaawansowania na ścieżce tworzenia polskich naukowych instrumentów orbitalnych - zapoczątkowanej startami nanosatelitarnych konstrukcji LEM oraz HEWELIUSZ (program BRITE). W porównaniu do nich, UVSat ma być konstrukcją pięciokrotnie bardziej masywną.
Nowy polski satelita naukowy ma działać i dostarczać dane przez około 5 lat. Zakłada się, że będą z nich korzystać polscy i zagraniczni astronomowie. UVSat będzie w ten sposób miał szansę stać się najważniejszym narzędziem polskiej astronomii obserwacyjnej w latach 20-tych XXI wieku.
Koncepcja realizacji misji UVSat uzyskała na początku 2020 roku ważną pozytywną rekomendację zespołu doradczego powołanego zarządzeniem Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Tym samym została wpisana na Polską Mapę Infrastruktury Badawczej (znalazło się na niej 70 projektów z różnych dziedzin, a UVSat jest jedynym satelitą ujętym na mapie). W lipcu 2021 roku ruszyły natomiast prekonsultacje publiczne kolejnej propozycji Krajowego Programu Kosmicznego, który jest przygotowywany przez Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii oraz Polską Agencję Kosmiczną. Wśród wymienionych w programie działań znajduje się m.in. budowa mikrosatelity przeznaczonego do celów naukowych.
W perspektywie kolejnej dekady nastąpi gwałtowny wzrost liczby satelitów operujących na ziemskiej orbicie. Do roku 2025, w ramach kilkudziesięciu konstelacji satelitarnych, działać ma ich nawet przeszło 10 000. Większość z nich stanowić będą satelity klasy mikro, o masie nieprzekraczającej kilkudziesięciu kilogramów.
Celem zawiązanego konsorcjum jest stworzenie ram dla realizacji misji UVSat, która może być objęta finansowaniem pochodzącym z Krajowego Programu Kosmicznego. Wchodzące w skład porozumienia podmioty określiły też podział kompetencji w planowanym projekcie. Zgodnie z tym, Centrum Astronomiczne Mikołaja Kopernika odpowiedzialne jest za cześć naukową projektu, Centrum Badań Kosmicznych PAN odpowiada za opracowanie i wyprodukowanie ładunku użytecznego satelity (instrumentu obserwacyjnego), a Creotech Instruments S.A. dostarczyć ma platformę satelitarną dla tej misji. Jak zapowiada firma, będzie to konstrukcja zgodna ze standardem HyperSat, nad którym firma pracuje od 4 lat.
