300 satelitów w trzy lata. Chiński apetyt na satelitarną superkonstelację

Chińskie deklaracje w sprawie zwielokrotnienia rozmachu programu Hongyan (pol. Dzika gęś) zbiegają się w czasie z zapowiedziami wiodących światowych firm astronautycznych w kwestii budowy ich własnych superkonstelacji satelitarnych. Wyróżniający się na tym tle projekt Starlink, sygnowany przez SpaceX, zakłada w swojej najbardziej ambitnej wersji wystrzelenie na niską orbitę okołoziemską (LEO) nawet 11.925 lekkich satelitów. Firma Elona Muska rozpoczęła już zresztą część wdrożeniową przedsięwzięcia, wraz z niedawnym wystrzeleniem (22 lutego br.) dwóch testowych instrumentów systemu.

W podobnym kierunku podąża też bezpośrednia konkurencja branżowa SpaceX, na czele ze spółkami Boeing i OneWeb. Obie prowadzą już prace nad stworzeniem własnych superkonstelacji różnego przeznaczenia (w kooperacji i osobno), obejmujących niemal po 3.000 satelitów na każdą ze wskazanych firm (największa pojedyncza sieć OneWeb prognozowana jest na około 900 obiektów). I choć chińska propozycja na tym tle może nie robić aż tak dużego wrażenia, to jednak stanowi kolejny sygnał narastającej konkurencji o dostęp do rynku operatorów wieloelementowych systemów satelitarnych.

Stojący za rozwojem programu Hongyan specjaliści China Aerospace Science and Technology Corporation (CASC) pod koniec lutego br. przedstawili najnowszą, poszerzoną koncepcję jego realizacji z udziałem zaangażowanych kooperantów, na czele z tajskim uniwersytetem Kasetsart oraz chińskim państwowym przedsiębiorstwem China Great Wall Industry Corp. Memorandum w tej sprawie podpisano z kooperantami w listopadzie 2017 roku. Jak wynika z założeń projektu, Chiny do 2021 roku wprowadzą na niską orbitę okołoziemską (o pułapie ok. 1000 km) nawet do 300 satelitów telekomunikacyjnych tej sieci. Rozpoczęcie wdrożenia poprzedzi start demonstratora technologicznego, który ma nastąpić jeszcze w 2018 roku. Instrument sprawdzi skuteczność systemów kontroli i monitorowania stanu elementów sieci.

Zakładając, że wszystko pójdzie zgodnie z planem, chińska superkonstelacja osiągnie operacyjność w 2022 roku. „Dzika gęś”, która w tradycji chińskiej kojarzona z posłańcem dostarczającym ważne wiadomości, również w swojej orbitalnej inkarnacji będzie narzędziem przekazywania danych i komunikacji dalekiego zasięgu. Satelity systemu mają objąć własnym działaniem cały świat, włącznie z biegunami polarnymi. Sieć ma charakteryzować się dużą wszechstronnością zastosowań, ze szczególnym uwzględnieniem obsługi systemów komunikacji i nadzoru na morzu, przekazów medialnych, a nawet łączności komórkowej (po przejęciu zadań realizowanych dotychczas w tym zakresie przez infrastrukturę naziemną).

Choć system będzie potencjalnie dostępny z każdej części globu, jego działanie zorientowane będzie głównie na obszar euroazjatycki, względnie z udziałem Ameryki Łacińskiej i Afryki. Powodem ma być szybko zaostrzająca się konkurencja na rynku, który do tego czasu będzie prawdopodobnie w dużej mierze zdominowany przez systemy z USA i Kanady. Obok firm SpaceX, Boeing i OneWeb, wzmożone zainteresowanie rozwijaniem globalnych superkonstelacji satelitarnych wykazują również spółki Iridium, Telesat Canada oraz O3b.

Warto w tym miejscu podkreślić, że Hongyan to nie jedyny znajdujący się w budowie chiński system multisatelitarny o takiej skali. W zakładach powiązanego z CASC przedsiębiorstwa CASIC (China Aerospace Science and Industry Corporation) trwają równolegle prace nad łudząco podobnym projektem konstelacji Xingyun, złożonej ze 156 satelitów. Zaprojektowana jako system powszechnego dostępu internetowego, znajduje się w opracowaniu już od 2016 roku. Kompletne rozmieszenie wszystkich jego instrumentów satelitarnych ma zostać zrealizowane najdalej do 2025 roku.