Teleskop ESO zapewnia ważne wsparcie dla misji Gaia [WIDEO]

Gaia, należąca do Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA), dokonuje przeglądu nieba z orbity w pobliżu Ziemi, aby utworzyć największą i najbardziej precyzyjną trójwymiarową mapę naszej Galaktyki. Rok temu misja Gaia zaowocowała opublikowaniem swojego długo oczekiwanego drugiego zestawu danych, który obejmował pomiary o dużej precyzji – pozycje, odległości i ruchy własne — dla ponad miliarda gwiazd w Drodze Mlecznej. Katalog ten umożliwił przełomowe badania na wielu polach astronomii, dotyczące struktury, pochodzenia i ewolucji Drogi Mlecznej, generując ponad 1700 publikacji naukowych od 2013 roku.

Aby osiągnąć dokładność potrzebną do map nieba Gai, kluczowe jest śledzenie z Ziemi pozycji satelity. Dlatego gdy Gaia skanuje niebo, zbierając dane dla swojego gwiezdnego spisu, astronomowie regularnie monitorują jej pozycję korzystając z globalnej sieci teleskopów optycznych, w tym z teleskopu VST w należącym do ESO Obserwatorium Paranal. VST to aktualnie największy teleskop do przeglądów nieba w zakresie widzialnym. Rejestruje on pozycję Gai na niebie co drugą noc przez cały rok.

Obserwacje Gai wymagają  specjalnej procedury. Satelita to coś, co nazywamy ruchomym obiektem, ponieważ porusza się względnie szybko na tle gwiazd – śledzenie Gai jest całkiem sporym wyzwaniem!

„VST to idealne narzędzie do sprawdzania ruchu Gai” – dodał Ferdinando Patat, kierownik Biura Programów Obserwacyjnych ESO. „Używanie jednego z najlepszych naziemnych urządzeń do polepszenia wiodących obserwacji z kosmosu jest dobrym przykładem współpracy naukowej.”

To ciekawa współpraca naziemno-kosmiczna: używanie jednego ze światowej klasy teleskopów ESO do zakotwiczenia pionierskich obserwacji ‘geodety’ miliarda gwiazd z ESA.

Obserwacje VST są wykorzystywane przez ekspertów od dynamiki lotu z ESA do śledzenia Gai i poprawiania wiedzy na temat jej orbity. Benedyktyńska kalibracja jest potrzebna do przetwarzania obserwacji, w których Gaia jest tylko świetlnym punktem wśród jasnych gwiazd, w mające znaczenie informacje orbitalne. Dane z drugiej publikacji projektu Gaia zostały wykorzystane do zidentyfikowania każdej gwiazdy w polu widzenia i pozwoliły na obliczenie pozycji satelity w zadziwiającą precyzją – do 20 milisekund łuku.

„To skomplikowany proces: używamy pomiarów gwiazd z Gai do skalibrowania pozycji samego satelity i znaczącego poprawienia wykonywanych przez niego pomiarów gwiazd” – wyjaśnia Timo Prusti.

Po starannym i długim procesie obróbki danych uzyskaliśmy obecnie dokładność potrzebną do tego, aby naziemne obserwacje Gai zostały uwzględnione jako element określania orbity.

Informacje z GBOT zostaną wykorzystane do poprawienia wiedzy o orbicie Gai nie tylko w przyszłych obserwacjach, ale także dla wszystkich danych zgromadzonych z Ziemi w poprzednich latach, prowadząc do ulepszenia przyszłych publikacji danych.

Opisywana współpraca pomiędzy ESO i ESA to tylko jeden z kilku wspólnych projektów, które korzystają z doświadczenia obu organizacji w rozwoju astronomii i astrofizyki. Dnia 20 sierpnia 2015 r. Dyrektorzy Generalni ESA i ESO podpisali porozumienie o współpracy, aby wykorzystać synergię w projektach takich jak ten.

Źródło: ESO