Budowę radioteleskopu rozpoczęto w roku 2011. Koszt tego przedsięwzięcia wyniósł na przestrzeni pięciu lat 1,2 mld juanów, czyli 180 mln USD. Ogromny talerz radioteleskopu skonstruowany jest z 4450 oddzielnych paneli. Gotowe urządzenie będzie miało czułość dwukrotnie większą, niż dotychczasowy lider, znany m. in. z filmu „Goldeneye” radioteleskop w Arecibo, o średnicy 305 metrów.

FAST (Five-hundred-meter Aperture Spherical Telescope), bo tak nazywa się nowe chińskie obserwatorium, będzie mógł obserwować fragmenty nieba odległe nawet o 40 stopni od zenitu. System silników umożliwia bowiem sterowanie setkami paneli tworzących czaszę radioteleskopu. Olbrzymi talerz będzie mógł zmieniać swój kształt ze sferycznego w paraboliczny. Dzięki temu można sterować ogniskową, co nadaje temu obserwatorium dużą elastyczność w zastosowaniu do celów naukowych.

FAST zbudowano 2000 km na południowy zachód od Pekinu, w naturalnej depresji między górami, w rejonie dość słabo zaludnionym. Takie położenie ułatwiło zarówno konstrukcję radioteleskopu, jak i zapewni względną ciszę radiową w jego otoczeniu. Niemniej, do tej ostatniej kwestii chińskie władze podeszły bardzo poważnie, tworząc wokół obserwatorium pięciokilometrowej grubości pierścień wolny od emisji fal elektromagnetycznych przez człowieka. W tym celu z okolic teleskopu zdecydowano się przesiedlić 8 tysięcy mieszkańców. Cała operacja wygenerowała koszt rzędu kolejnych 1,8 mld juanów (269 mln USD). Przesiedleńcy otrzymują od państwa nowe mieszkania lub rekompensaty w gotówce. Władze podkreślają, że prawdopodobnie ludzie ci będą mogli liczyć na zatrudnienie w turystyce lub sektorze usług związanych z obsługą nowego obserwatorium.

Chiński radioteleskop posłuży naukowcom do badania odległych galaktyk, szybko rotujących pulsarów, pogłębiania wiedzy o początkach Wszechświata czy wykrywania fal grawitacyjnych o niskiej częstotliwości. Daje też większe od dotychczasowych urządzeń nadzieje na wykrycie potencjalnych sygnałów od rozwiniętych obcych cywilizacji. Po uruchomieniu FAST przejdzie fazę testów, po której jego użytkowanie rozpoczną chińscy naukowcy. Po 2-3 latach możliwość korzystania z obserwatorium ma być rozszerzona na badaczy z całego świata.

 - Jako największy na świecie teleskop o pojedynczej aperturze, zlokalizowany na obszarze o wyjątkowej ciszy radiowej, [FAST] wywrze olbrzymi naukowy wpływ na astronomię, a z pewnością zrewolucjonizuje także inne obszary nauk przyrodniczych – powiedział agencji informacyjnej Xinhua Nan Rendong, naukowy szef projektu.

Paweł Ziemnicki