75-lecie Instytutu Geodezji i Kartografii. Rocznicowe podsumowanie

W realiach powojennej odbudowy i nabywania nowych zdolności

Historia Instytut Geodezji i Kartografii rozpoczęła się 30 marca 1945 r., wraz z przyjęciem przez władze Polski Ludowej dekretu "o pomiarach kraju i organizacji miernictwa". Na jego mocy powołano do działania Główny Urząd Pomiarów Kraju, przekształcony potem w Główny Urząd Geodezji i Kartografii oraz Geodezyjny Instytut Naukowo-Badawczy, nazwany następnie Instytutem Geodezji i Kartografii. Przez kolejne dekady ośrodek doskonalił badawcze i użytkowe metody pomiarów geoprzestrzennych.

W wymiarze współczesnym IGiK posiada osobowość prawną i działa na podstawie przepisów o instytutach badawczych. Podstawowym i trwale wypełnianym zadaniem Instytutu jest prowadzenie prac naukowo-analitycznych i aplikacyjnych w zakresie geodezji i kartografii, grawimetrii, pomiarów GNSS, a także teledetekcji oraz dyscyplin pokrewnych na potrzeby nauki i praktyki inżynieryjnej, także dla celów administracji rządowej i samorządowej, bezpieczeństwa państwa oraz na potrzeby jednostek wykonawstwa geodezyjnego i kartograficznego. Instytut rozporządza m.in. obiektem Obserwatorium Geodezyjno-Geofizycznego "Borowa Góra" zlokalizowanym w Jadwisinie nad Zalewem Zegrzyńskim. 

Do czasów najnowszych IGiK wypracował konkretny dorobek. Instytut przecierał polskie szlaki m.in. w opracowaniu metodyk i technologii dla wielu obszarów zastosowań teledetekcji. Dotyczyły one przykładowo gospodarki rolnej i zasobów gruntowych - w zakresie monitorowania sposobów użytkowania terenu, upraw i ich kondycji, wilgotności gleby, monitorowania suszy rolniczej oraz jej wpływu na wysokość plonów.

W dalszej kolejności zespół naukowców Instytutu opracował pierwszą mapę użytkowania terenu dla całej Polski. Brał też udział w opracowaniu mapy pokrycia i użytkowania terenu dla wszystkich krajów Wspólnoty Europejskiej. Podobnie - IGiK wypracował metodę modelowania biomasy łąk z wykorzystaniem satelitów meteorologicznych i sporządził mapę wielkości biomasy łąk. W segmencie monitorowania drzewostanów, ośrodek był natomiast prekursorem badań w zakresie określenia kondycji lasów na bazie zobrazowań w podczerwieni.

W przedmiocie technologii obserwacji Ziemi, prowadził interpretację pierwszych dostępnych zobrazowań z satelity amerykańskiego systemu Landsat i satelity SPOT. Sięgał także jako pierwszy po zobrazowania z różnych innych satelitarnych instrumentów - m.in. dla określenia stopnia zanieczyszczenia powietrza i zagrożeń środowiska, jak również przebiegu i skutków klęsk żywiołowych - w tym powodzi, degradacji lasów, występowania suszy i niedostatku zasobów wodnych.

Istotną częścią działalności Instytutu jest też prowadzenie badań i prac aplikacyjnych w zakresie geodezyjnych pomiarów podstawowych, jak również nad zastosowaniem teledetekcji lotniczej i satelitarnej w rolnictwie, ochronie środowiska, gospodarce przestrzennej i statystyce publicznej. W realizacji prac badawczych i rozwojowych Instytut współpracuje z wieloma instytucjami i organizacjami krajowymi, zagranicznymi oraz międzynarodowymi. Ma także swój udział w procesie uruchamiania i użytkowania infrastruktury informacji przestrzennej - poprzez realizacje prac badawczych i rozwojowych w tym zakresie. Prace te są prowadzone zgodnie z Dyrektywą INSPIRE i krajowymi regulacjami prawnymi odnoszącymi się do strefy cyfryzacji państwa.

Jubileuszowa konferencja

Wobec przypadającego w tym roku 75-lecia powołania struktur, które dały początek IGiK, ośrodek zorganizował uroczystą konferencję rocznicową połączoną z cyklem 14 seminariów podsumowujących wieloletni dorobek Instytutu. Konferencja Jubileuszowa została przeprowadzona w trybie zdalnym - w terminie 29 marca 2020 roku.

W wydarzeniu uczestniczyło wielu gości z ramienia administracji publicznej i instytucji koordynacyjnych - w tym, ze strony Ministerstwa Edukacji i Nauki, Ministerstwa Rozwoju, Pracy i Technologii, jak również Polskiej Agencji Kosmicznej. Na konferencji jubileuszowej MEiN reprezentował sekretarz stanu, Wojciech Murdzek, natomiast MRPiT - podsekretarz stanu, Anna Kornecka. W wydarzeniu uczestniczyli również oraz przedstawiciele instytucji naukowych i badawczych.

PAK reprezentował urzędujący od niedawna nowy prezes, prof. Grzegorz Wrochna. "Z uwagi na zasłużoną pozycję IGiK w europejskim ekosystemie obserwacji Ziemi, profil naukowo-badawczy, dotychczasowe doświadczenia oraz znaczące osiągnięcia, Instytut jawi się jako kluczowy partner Polskiej Agencji Kosmicznej w realizacji polityk rządowych, krajowych i międzynarodowych" – zadeklarował podczas swojego okolicznościowego wystąpienia na konferencji z okazji 75-lecia powołania Instytutu Geodezji i Kartografii. Prof. Wrochna podkreślił również, że Instytut od lat odgrywa znaczącą rolę w świecie nauki i jest profesjonalnym partnerem podmiotów gospodarczych oraz jednostek administracji publicznej. "Obszarem, który łączy działalność Polskiej Agencji Kosmicznej z działalnością Instytutu jest obserwacja Ziemi. Na przestrzeni kilkudziesięciu lat działalności, Instytut zdobył unikalne w skali kraju i na świecie doświadczenie w tym zakresie" – dodał prezes Wrochna.

"Sektor kosmiczny [...] został wskazany w Strategii Odpowiedzialnego Rozwoju jako priorytetowy obszar dla rozwoju krajowej gospodarki. Badania naukowe prowadzone w sektorze kosmicznym są źródłem innowacji w przemyśle i administracji" – przypomniał prof. Wrochna. Jak zaznaczył, kluczowe stało się zapewnienie ciągłej współpracy pomiędzy nauką a przemysłem oraz wspieranie współpracy zagranicznej w celu stymulowania wzrostu gospodarczego, podniesienia konkurencyjności polskich przedsiębiorstw, osiągnięcia i utrzymania wysokiego poziomu polskiej nauki oraz wprowadzenia najnowszych satelitarnych technologii do obszarów działalności administracji publicznej. "Takie właśnie cele stawia przed nami, administracją rządową, w tym Polską Agencją Kosmiczną i całym sektorem kosmicznym, Polska Strategia Kosmiczna" – dodał Wrochna.

Konkludując swoją wypowiedź, prezes POLSA pogratulował zespołowi IGiK dotychczasowych osiągnięć, podziękował za współpracę oraz życzył dalszych sukcesów, jak również satysfakcji z realizacji wspólnych projektów naukowo-badawczych i wdrożeniowych.

Źródło: IGiK / POLSA