Komisja Europejska: 16 mld euro na program kosmiczny w latach 2021-2027

Technologie kosmiczne oraz dane i usługi związane z sektorem kosmicznym stały się istotną częścią codziennego życia Europejczyków. Są również niezbędne, aby Europa mogła osiągać swoje strategiczne cele. Dzięki znacznym inwestycjom UE ma dużą przewagę w dziedzinie działań prowadzonych w przestrzeni kosmicznej, a europejski przemysł kosmiczny jest jednym z najbardziej konkurencyjnych.

Pojawiło się jednak wiele nowych wyzwań i podmiotów działających na całym świecie. Nowy unijny program kosmiczny zwiększy nakłady na działania związane z przestrzenią kosmiczną w UE. Pozwoli to dostosować się do nowych potrzeb i technologii, a także rozszerzyć autonomiczny dostęp Europy do przestrzeni kosmicznej.

Inwestycje UE w sektor kosmiczny przyniosły ogromne korzyści obywatelom i przedsiębiorstwom europejskim. Ponad 10 proc. unijnego PKB jest już uzależnionych od usług związanych z przestrzenią kosmiczną, a szeroko zakrojone inwestycje UE pozwoliły na osiągnięcie postępów, których żadne państwo członkowskie nie byłoby w stanie osiągnąć samodzielnie. Ale musimy posunąć się jeszcze dalej. Dane dotyczące przestrzeni kosmicznej mogą sprawić, że przemysł europejski odegra kluczową rolę w rozwoju internetu rzeczy i zautomatyzowanego prowadzenia pojazdów, a dzięki dokładnemu monitorowaniu emisji gazów cieplarnianych nasze działania w dziedzinie klimatu będą bardziej skuteczne niż kiedykolwiek wcześniej.

Przestrzeń kosmiczna jest ważna dla Europy. Wartość działań UE w dziedzinie przestrzeni kosmicznej dla naszego społeczeństwa, gospodarki i bezpieczeństwa jest ogromna. Nasz plan działania jest jasny: będziemy utrzymywać i modernizować istniejącą infrastrukturę Galileo i Copernicus, upowszechniać korzystanie z danych pozyskanych w przestrzeni kosmicznej, promować europejski sektor „New Space” innowacyjnych nowych przedsiębiorstw oraz zwiększać bezpieczeństwo Europejczyków. Dziś przedstawiamy nasze ambicje i wizję konkretnego programu, dzięki któremu Europa może utrzymać pozycję światowego lidera w dziedzinie przestrzeni kosmicznej i lepiej reagować na głębokie zmiany w sektorze kosmicznym.

We wniosku Komisji zaproponowano połączenie wszystkich istniejących i nowych działań związanych z przestrzenią kosmiczną w ramach jednego programu. Nowy program kosmiczny zapewni utrzymanie istniejącej infrastruktury i usług oraz wprowadzi szereg nowych rozwiązań:

• Wspieranie silnego i innowacyjnego przemysłu kosmicznego: nowy program kosmiczny poprawi dostęp do finansowania ryzyka dla przedsiębiorstw typu start-up działających w sektorze kosmicznym. Jednocześnie Komisja zbada możliwość stworzenia specjalnego instrumentu kapitałowego w ramach programu InvestEU. Nowy program kosmiczny stworzy partnerstwa innowacyjne na potrzeby opracowywania i nabywania innowacyjnych produktów i usług; ułatwi przedsiębiorstwom typu start-up dostęp do obiektów badawczych i obiektów przetwarzania, a także będzie promować działania w zakresie certyfikacji i normalizacji. Program będzie realizowany wraz z programem „Horyzont Europa”, co zapewni współpracę w zakresie badań naukowych i innowacji w sektorze kosmicznym.
• Utrzymanie autonomicznego, niezawodnego i opłacalnego dostępu UE do przestrzeni kosmicznej: strategiczna autonomia Europy jest szczególnie ważna w kontekście infrastruktury krytycznej, technologii, bezpieczeństwa i obronności. Mając na uwadze, że UE jest największym klientem instytucjonalnym, Komisja połączy zapotrzebowanie UE na usługi wynoszenia na orbitę, jednocześnie dostarczając finansowanie i wspierając stosowanie innowacyjnych technologii, takich jak rakiety nośne wielokrotnego użytku oraz pomagając w dostosowaniu niezbędnej infrastruktury naziemnej.
• Jednolity i uproszczony system zarządzania: UE zapewni wsparcie dla zwiększenia inwestycji finansowych poprzez skuteczne podejmowanie decyzji, tak aby wszystkie działania UE w dziedzinie przestrzeni kosmicznej były realizowane terminowo i zgodnie z przewidzianym budżetem. Komisja będzie w dalszym ciągu odpowiedzialna za zarządzanie całym programem. Ze względu na swoją wiedzę fachową międzyrządowa Europejska Agencja Kosmiczna (ESA) pozostanie głównym partnerem, jeśli chodzi o techniczne i operacyjne wdrażanie programu kosmicznego UE. Agencja Europejskiego GNSS, która ma zostać przemianowana na Agencję Unii Europejskiej ds. Programu Kosmicznego, będzie w coraz większym stopniu wspierać wykorzystywanie i absorpcję przez rynek unijnych działań związanych z przestrzenią kosmiczną oraz odgrywać coraz większą rolę w zapewnianiu bezpieczeństwa wszystkich elementów programu.

Komisja proponuje, aby budżet w wysokości 16 mld euro na lata 2021–2027 rozdzielić w następujący sposób:

• 9,7 mld euro na programy Galileo i EGNOS – unijne globalne i regionalne systemy nawigacji satelitarnej: środki te będą wspierać stałe inwestycje w działania i infrastrukturę w celu uzupełnienia i utrzymania konstelacji satelitów, opracowania wzmocnionego sygnału precyzyjnego oraz wsparcia dla upowszechniania na rynku usług nawigacji satelitarnej z myślą o rozwijaniu autonomicznych i połączonych samochodów, internetu rzeczy, smartfonów i zarządzania ruchem;
• 5,8 mld euro na program Copernicus – unijny program obserwacji Ziemi: środki te będą wspierać utrzymanie autonomii i wiodącej pozycji UE w zakresie wysokiej jakości monitorowania środowiskowego, zarządzania kryzysowego oraz wsparcia na rzecz ochrony granic i bezpieczeństwa morskiego. Nowe misje w ramach programu Copernicus, takie jak monitorowanie emisji CO2, pozwolą UE stać się liderem technologicznym w walce ze zmianą klimatu, zgodnie z zobowiązaniami podjętymi w ramach paryskiego porozumienia klimatycznego. Usługi dostępu do danych i informacji w ramach programu Copernicus (DIAS) znacznie ułatwią MŚP i przedsiębiorstwom typu start-up korzystanie z danych z programu Copernicus i opracowywanie innowacyjnych aplikacji;
• 500 mln euro na opracowanie nowych elementów dotyczących bezpieczeństwa: nowy program kosmiczny ma na celu zwiększenie skuteczności i autonomii orientacji sytuacyjnej w przestrzeni kosmicznej, co pomoże unikać kolizji w przestrzeni kosmicznej i monitorować ryzyko wejścia obiektów kosmicznych w atmosferę ziemską. W jego ramach uwzględnione zostaną również zagrożenia kosmiczne związane z aktywnością Słońca, planetoidami lub kometami, które stanowią zagrożenie dla infrastruktury krytycznej. Nowa inicjatywa dotycząca rządowej łączności satelitarnej (GOVSATCOM) zapewni państwom członkowskim wiarygodny, bezpieczny i opłacalny dostęp do bezpiecznej łączności satelitarnej, pomoże policji w ochronie granic, będzie wspierać sieci dyplomatyczne oraz ochronę ludności i pomoc humanitarną.

Dalsze działania

Aby środki UE mogły zacząć jak najszybciej przynosić praktyczne rezultaty, niezbędne jest szybkie osiągnięcie porozumienia w sprawie ogólnego długoterminowego budżetu UE i powiązanych wniosków sektorowych. Opóźnienia podobne do tych, które miały miejsce na początku bieżącego okresu programowania na lata 2014–2020, oznaczałyby, że inwestycje w unijne działania związane z przestrzenią kosmiczną, takie jak Galileo, EGNOS i Copernicus, mogłyby być zagrożone, a nowe usługi – opóźnić się. Inwestycje w programy kosmiczne realizowane są na przestrzeni kilkudziesięciu lat i wiążą się z dużym ryzykiem. Dlatego decyzje dotyczące zarządzania danym programem muszą być planowane z dużym wyprzedzeniem.

Osiągnięcie w 2019 r. porozumienia w sprawie przyszłego budżetu długoterminowego umożliwi płynne przejście z obecnego długoterminowego budżetu (2014–2020) do nowego, a także zapewni przewidywalność i ciągłość finansowania z korzyścią dla wszystkich.

Kontekst

Technologie kosmiczne oraz dane i usługi związane z sektorem kosmicznym stały się niezbędne w codziennym życiu Europejczyków i odgrywają istotną rolę w ochronie wielu strategicznych interesów. Główne inwestycje UE pozwoliły na osiągnięcie postępów, których żadne państwo członkowskie nie byłoby w stanie osiągnąć samodzielnie.

Przedstawiony dziś wniosek opiera się na Strategii kosmicznej dla Europy z października 2016 r. oraz na strategii dotyczącej polityki przemysłowej przedstawionej przez przewodniczącego Jeana-Claude'a Junckera w orędziu o stanie Unii z 2017 r. Dokumenty te przedstawiają zarówno strategiczną wizję inteligentnego, innowacyjnego i zrównoważonego przemysłu w odpowiedzi na rosnącą konkurencję na świecie, jak i ważne zmiany technologiczne.

Przedstawiony wniosek ma zagwarantować, że UE pozostanie światowym liderem w dziedzinie przestrzeni kosmicznej. Zaproponowane środki zapewnią ciągłość inwestycji w unijne działania w sektorze kosmicznym, będą zachęcać do postępu naukowego i technicznego oraz wspierać konkurencyjność i innowacyjność europejskiego przemysłu kosmicznego, w szczególności małych i średnich przedsiębiorstw, przedsiębiorstw typu start-up i innowacyjnych firm. Będą one również wspierać działania UE w takich obszarach, jak obliczenia wielkiej skali, zmiana klimatu czy bezpieczeństwo.

Źródło: Komiska Europejska