KOSMONAUTYKA
NASA prezentuje nowe skafandry. Pomogą w powrocie na Księżyc
Krótko po ujawnieniu projektów nowych kombinezonów kosmicznych, NASA zorganizowała oficjalną prezentację ich pierwszych gotowych wersji. W trakcie publicznego pokazu przedstawiono dwa skafandry różnego przeznaczenia – kombinezon pokładowy dla załogi statku kosmicznego Orion (wiozącego astronautów na orbitę Księżyca), oraz kompletny zestaw do działania w warunkach otwartej przestrzeni kosmicznej i powierzchni Srebrnego Globu.
W oficjalnej prezentacji nowych kombinezonów kosmicznych NASA, datowanej na 15 października br., brali udział szef agencji, Jim Bridenstine oraz Amy Ross i Kristine Davis, inżynierowie i projektantki ubioru astronautów, pracujące w NASA Johnson Space Center. Pokaz miał przede wszystkim na celu zademonstrowanie ruchomości i funkcjonalności strojów astronautycznych – zwłaszcza tych przeznaczonych do działania na powierzchni Księżyca. Podkreślano ich uniwersalne dostosowanie do użytkowników różnej płci, przypominając o zamyśle wysłania pierwszej kobiety na Srebrny Glob w ramach inauguracyjnej misji załogowej Artemis w 2024 roku.
Mowa w pierwszej kolejności o skafandrze księżycowym Exploration Extravehicular Mobility Unit (xEMU), który ma pełnić rolę podstawowego systemu poruszania się i przeżycia astronautów w otwartej przestrzeni kosmicznej i na powierzchni Księżyca. Poza niespotykaną dotąd swobodą ruchu, hermetyzowany system ma zapewnić całkowitą osłonę przed oddziaływaniem naładowanego elektrostatycznie pyłu, składającego się na księżycowy regolit. Jego struktura ma także zapewniać podwyższoną odporność na promieniowanie kosmiczne oraz wpływ skrajnych temperatur i ich drastycznych zmian (nawet od -160 do 120 stopni Celsjusza). Co więcej, skafander ma być zbudowany w oparciu o osobne moduły, co ma pozwalać na jego dowolne personalizowanie i dobieranie dodatkowych systemów.
W toku prezentacji wyposażona w xEMU inżynier Kristine Davis demonstrowała wykonywanie bardziej wymagających ruchów oraz działań, jakie astronauci będą uskuteczniać na powierzchni Księżyca. Skafander z powodzeniem reagował na próby głębokich skłonów oraz przenoszenia konkretnych przedmiotów. Zastosowanie nowych technologii materiałowych oraz specjalnych łożysk zapewnia szerszy zakres ruchomości w biodrach i zginania kończyn, z większą rozciągliwością w stawach kolanowych. Specjalne obuwie z elastyczną podeszwą ma natomiast pozwolić na łatwiejsze poruszanie się po księżycowym podłożu.
Kontrolę nad całością systemu podtrzymywania życia i zaopatrzenia xEMU w tlen ma zapewnić układ noszony na plecach astronauty. Zapewni on także usuwanie dwutlenku węgla oraz innych szkodliwych gazów, a także zapewni regulację temperatury i monitorowanie działania skafandra. Obniżone ryzyko pracy zapewnić mają systemy rezerwowe, możliwe do ciasnego upakowania w skafandrze dzięki miniaturyzacji podzespołów.
Kombinezon xEMU – jeśli się sprawdzi – może zostać w przyszłości wykorzystany także w misji na Marsa. Najpierw jednak – jeszcze zanim przyjdzie czas na wysłanie skafandra na Księżyc – system będzie musiał przejść wymagający ciąg prób wytrzymałościowych i operacyjnych. Cała procedura będzie realizowana w perspektywie kolejnych dwóch lat – w tym czasie ubiór astronautów będzie też testowany w warunkach kosmicznych na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej ISS. Ostatecznie, jego pierwsze operacyjne użycie ma dojść do skutku podczas pierwszej misji załogowej programu Artemis, która szykowana jest na 2024 rok.
W toku wtorkowej prezentacji zademonstrowano również kombinezon pokładowy, jaki ma być używany przez astronautów w kapsule załogowej Orion. Podstawowym atutem w tym przypadku ma być możliwość jego zahermetyzowania w przypadku zaistnienia sytuacji awaryjnej w trakcie lotu. Swoim ogólnym wyglądem i funkcją, kombinezony pokładowe statku Orion przypominają te stosowane w ramach misji amerykańskich wahadłowców (SLS.)