NAUKA I EDUKACJA
ESA: pogoda oraz pory roku na Jowiszu i Uranie

Teleskop Hubble’a to wyjątkowe urządzenie, które dostarcza ludzkości wiele informacji o otaczającym nas wszechświecie, szczególnie skupiając uwagę na innych planetach z naszego Układu Słonecznego. W ostatnim czasie instrument zaobserwował ciekawe zjawisko atmosferyczne w postaci zmieniającej się pogody oraz pór roku na Jowiszu oraz Uranie.
Zjawisko ukazały w ostatnim czasie zdjęcia zmieniającej się pogody oraz pór roku na Jowiszu oraz Uranie, które zostały poddane analizie w jednym z ostatnich artykułów na stronie Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA). Tego typu przesyłane dane pozwalają naukowcom na coraz bardziej zaawansowane badania ciał niebieskich w naszym Układzie Słonecznym. Zarówno Jowisz, jak i Uran zdecydowanie różnią się od Ziemi, co również wpływa na kontrast w zjawiskach atmosferycznych. Przykład stanowi fakt, iż więcej ciepła na Jowiszu pochodzi ze środka planety niż ze Słońca. Uran natomiast, ma pory roku, które mijają w niezwykle wolnym tempie, ponieważ pokonanie jedno okrążenie wokół Słońca zajmuje mu 84 lata.

Jowisz jest charakterystyczną planetą w naszym Układzie Słonecznym, także z uwagi dość burzliwą pogodę. Teleskop Hubble'a zaobserwował ciąg naprzemiennych burz, tworzących "ulicę wirów", jak nazywają to niektórzy astronomowie, czyli falowego wzoru cyklonów i antycyklonów znajdujących się w bliskiej odległości od siebie i poruszających się zgodnie i przeciwnie do ruchu wskazówek zegara. Połączenie się burz mogłoby przypominać rozmiarem legendarną Wielką Czerwoną Plamę, którą można zaobserwować w centrum zdjęcia poniżej.

Autor. ESA
Wielka Czerwona Plama to potężny wir znajdujący się na Jowiszu, którego średnica jest większa niż Ziemi. Pomimo takich rozmiarów, ESA informuje, że wir w rzeczywistości skurczył się do najmniejszych rozmiarów, jakie kiedykolwiek osiągnął, zgodnie z zapisami obserwacyjnymi sięgającymi 150 lat wstecz. W południowej części planety, po prawej stronie na zdjęciu ze stycznia 2023 r. można zaobserwować największy księżyc Jowisza, czyli Ganimedes, którego średnica jest większa niż planety położonej najbliżej Słońca w naszym Układzie Słonecznym - Merkurego. Powyższe zdjęcia Jowisza to dopiero zalążek w badaniach tego ciała niebieskiego. Zgodnie z planami Europejskiej Agencji Kosmicznej zarówno Jowisz, jak i jego Księżyce - Ganimedes, Kallisto i Europa - zostaną zbadane przez sondę JUICE, której start został wyznaczony na 13 kwietnia br. z kosmodromu w Gujanie Francuskiej.
Uran z kolei wyróżnia się na tle innych ciał niebieskich w naszym Układzie Słonecznym z uwagi na pozycję w jakiej porusza się wokół Słońca. Przykładowo Ziemia porusza się w pozycji bardziej pionowej, natomiast Uran jest nieco przechylony wobec Słońca. Naukowcy nie są całkowicie pewni, co było powodem takiego ustawienia, natomiast jedna z najnowszych teorii zakłada, że Uran miał kiedyś masywny księżyc, który zdestabilizował go grawitacyjnie, a następnie rozbił się o niego. Uran posiada 27 księżyców, z których najbardziej znanymi są Ariel, Umbriel, Tytania, Oberon, Miranda. Charakterystyczną cechą jego naturalnych satelitów jest fakt, iż nazewnictwo pochodzi ze sztuk Williama Szekspira.

Autor. ESA

Autor. ESA
Na obu zdjęciach jesteśmy w stanie zaobserwować burze, których ilość przeważała jednak na fotografii z 2014 r. W 2022 r. jednak dużo bardziej widoczna była jasna czapa polarna. Według Europejskiej Agencji Kosmicznej, w miarę zbliżania się północnego przesilenia letniego w 2028 r. czapa może jeszcze bardziej się rozjaśnić i będzie skierowana bezpośrednio w stronę Ziemi, umożliwiając dobre widoki pierścieni i bieguna północnego.
Kosmiczny Teleskop Hubble'a to urządzenie, które zostało wysłane w przestrzeń kosmiczną 24 kwietnia 1990 r. i stanowi jedno z najbardziej przełomowych urządzeń astronomicznych, jakie dotąd zostały stworzone przez człowieka. Przez ponda 30. lat teleskop dostarcza ludzkości informacji o gwiazdach, planetach, czarnych dziurach i całej przestrzeni kosmicznej. We współczesnej astronomii na stałe zapisały się takie obserwacje, jak te ukazujące Głębokie Pole Hubble'a ("Hubble Deep Field") z setkami galaktyk pierwotnych, ulokowanymi blisko krańca widzialnego Wszechświata na dystansie sięgającym 12 miliardów lat świetlnych.
Źródło: ESA/Space24.pl