NAUKA I EDUKACJA
ESA: pogoda oraz pory roku na Jowiszu i Uranie
Teleskop Hubble’a to wyjątkowe urządzenie, które dostarcza ludzkości wiele informacji o otaczającym nas wszechświecie, szczególnie skupiając uwagę na innych planetach z naszego Układu Słonecznego. W ostatnim czasie instrument zaobserwował ciekawe zjawisko atmosferyczne w postaci zmieniającej się pogody oraz pór roku na Jowiszu oraz Uranie.
Zjawisko ukazały w ostatnim czasie zdjęcia zmieniającej się pogody oraz pór roku na Jowiszu oraz Uranie, które zostały poddane analizie w jednym z ostatnich artykułów na stronie Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA). Tego typu przesyłane dane pozwalają naukowcom na coraz bardziej zaawansowane badania ciał niebieskich w naszym Układzie Słonecznym. Zarówno Jowisz, jak i Uran zdecydowanie różnią się od Ziemi, co również wpływa na kontrast w zjawiskach atmosferycznych. Przykład stanowi fakt, iż więcej ciepła na Jowiszu pochodzi ze środka planety niż ze Słońca. Uran natomiast, ma pory roku, które mijają w niezwykle wolnym tempie, ponieważ pokonanie jedno okrążenie wokół Słońca zajmuje mu 84 lata.
Jowisz jest charakterystyczną planetą w naszym Układzie Słonecznym, także z uwagi dość burzliwą pogodę. Teleskop Hubble'a zaobserwował ciąg naprzemiennych burz, tworzących "ulicę wirów", jak nazywają to niektórzy astronomowie, czyli falowego wzoru cyklonów i antycyklonów znajdujących się w bliskiej odległości od siebie i poruszających się zgodnie i przeciwnie do ruchu wskazówek zegara. Połączenie się burz mogłoby przypominać rozmiarem legendarną Wielką Czerwoną Plamę, którą można zaobserwować w centrum zdjęcia poniżej.
Wielka Czerwona Plama to potężny wir znajdujący się na Jowiszu, którego średnica jest większa niż Ziemi. Pomimo takich rozmiarów, ESA informuje, że wir w rzeczywistości skurczył się do najmniejszych rozmiarów, jakie kiedykolwiek osiągnął, zgodnie z zapisami obserwacyjnymi sięgającymi 150 lat wstecz. W południowej części planety, po prawej stronie na zdjęciu ze stycznia 2023 r. można zaobserwować największy księżyc Jowisza, czyli Ganimedes, którego średnica jest większa niż planety położonej najbliżej Słońca w naszym Układzie Słonecznym - Merkurego. Powyższe zdjęcia Jowisza to dopiero zalążek w badaniach tego ciała niebieskiego. Zgodnie z planami Europejskiej Agencji Kosmicznej zarówno Jowisz, jak i jego Księżyce - Ganimedes, Kallisto i Europa - zostaną zbadane przez sondę JUICE, której start został wyznaczony na 13 kwietnia br. z kosmodromu w Gujanie Francuskiej.
Czytaj też
Uran z kolei wyróżnia się na tle innych ciał niebieskich w naszym Układzie Słonecznym z uwagi na pozycję w jakiej porusza się wokół Słońca. Przykładowo Ziemia porusza się w pozycji bardziej pionowej, natomiast Uran jest nieco przechylony wobec Słońca. Naukowcy nie są całkowicie pewni, co było powodem takiego ustawienia, natomiast jedna z najnowszych teorii zakłada, że Uran miał kiedyś masywny księżyc, który zdestabilizował go grawitacyjnie, a następnie rozbił się o niego. Uran posiada 27 księżyców, z których najbardziej znanymi są Ariel, Umbriel, Tytania, Oberon, Miranda. Charakterystyczną cechą jego naturalnych satelitów jest fakt, iż nazewnictwo pochodzi ze sztuk Williama Szekspira.
Na obu zdjęciach jesteśmy w stanie zaobserwować burze, których ilość przeważała jednak na fotografii z 2014 r. W 2022 r. jednak dużo bardziej widoczna była jasna czapa polarna. Według Europejskiej Agencji Kosmicznej, w miarę zbliżania się północnego przesilenia letniego w 2028 r. czapa może jeszcze bardziej się rozjaśnić i będzie skierowana bezpośrednio w stronę Ziemi, umożliwiając dobre widoki pierścieni i bieguna północnego.
Kosmiczny Teleskop Hubble'a to urządzenie, które zostało wysłane w przestrzeń kosmiczną 24 kwietnia 1990 r. i stanowi jedno z najbardziej przełomowych urządzeń astronomicznych, jakie dotąd zostały stworzone przez człowieka. Przez ponda 30. lat teleskop dostarcza ludzkości informacji o gwiazdach, planetach, czarnych dziurach i całej przestrzeni kosmicznej. We współczesnej astronomii na stałe zapisały się takie obserwacje, jak te ukazujące Głębokie Pole Hubble'a ("Hubble Deep Field") z setkami galaktyk pierwotnych, ulokowanymi blisko krańca widzialnego Wszechświata na dystansie sięgającym 12 miliardów lat świetlnych.
Źródło: ESA/Space24.pl