Kometa, rój meteorów i stacja kosmiczna. Lipiec 2020 na nocnym niebie

Cykliczne przeloty Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS) będą do końca lipca 2020 urozmaicać już i tak wyjątkowo bogaty pejzaż nieba w naszych szerokościach geograficznych. Stację można oglądać nawet kilka razy w ciągu danego wieczoru. Odstępy pomiędzy pojedynczymi przypadkami to blisko 1,5 godziny.

W najbliższych dniach na niebie nad Polską będzie też jeszcze widoczna jasna kometa C/2020 F3 (NEOWISE). W terminie około 23 lipca obiekt znajdzie się w perygeum, czyli w punkcie swojej orbity najbliższym Ziemi (103,5 mln km) - mimo to, będzie widoczna wtedy już słabo bez instrumentów z racji oddalania się od Słońca. Dobre warunki do obserwacji przez lornetkę lub teleskop potrwać mają natomiast jeszcze do połowy sierpnia tego roku.

Komety należy wypatrywać późnym wieczorem nad północnym horyzontem. Dotychczas była widoczna w gwiazdozbiorze Woźnicy i na tle konstelacji Rysia, a do końca lipca znajdzie się w gwiazdozbiorze Wielkiej Niedźwiedzicy.

Choć kometa będzie stopniowo tracić jasność wraz z oddalaniem się od Słońca, w zamian zwiększy swoją wysokość na firmamencie - stąd druga połowa lipca może przynieść w tym aspekcie jeszcze wiele interesujących ujęć tego obiektu. Aktualna jasność komety to około 2,5-3 magnitudo.

W podobnym czasie zwiększa swoją intensywność natomiast cyklicznie pojawiający się rój meteorów widywanych nieopodal konstelacji Perseusza. Te tzw. Perseidy będą wykazywać maksymalną aktywność w pierwszej połowie sierpnia, ale będą już dobrze widoczne jeszcze w lipcu.

Stacja kosmiczna z kolei krążyć wokół Ziemi po niskiej orbicie, przebiegającej około 400 km nad naszymi głowami. Jednego obiegu wokół naszej planety dokonuje co około 90 minut. Co jakiś czas jej orbita układa się w taki sposób, że wieczorami lub rano widać stację jako bardzo jasny punkt, przemieszczający się na nocnym niebie.

Tak dzieje się obecnie. Międzynarodowa Stacja Kosmiczna (ISS) ma podczas swoich przelotów jasność większą niż najjaśniejsze gwiazdy nocnego nieba. Na dodatek tworzy teraz malownicze konfiguracje z jasnymi planetami - Jowiszem i Saturnem - które są widoczne nisko nad południowo-wschodnim horyzontem. Dodatkową astronomiczną atrakcją najbliższych dni jest widoczna gołym okiem kometa C/2020 F3 (NEOWISE).

Kiedy dokładnie wypadają przeloty stacji ISS? Można to sprawdzić instalując na swoim smartfonie którąś ze specjalnych aplikacji do śledzenia stacji orbitalnej i innych satelitów. W niektórych z nich można ustawiać alerty przypominające o przelocie.

Alternatywnie można skorzystać z witryny internetowej Heavens Above, która od wielu lat dostarcza informacji o stacji ISS i innych satelitach, w tym np. od niedawna także o satelitach Starlink. Na stronie na początku trzeba wybrać swoją miejscowość albo wpisać współrzędne geograficzne. Następnie spośród kilku różnych opcji do wyboru są prognozy przelotów Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, które w formie tabelarycznej pokazują dokładne momenty widocznych przelotów stacji orbitalnej. Względem każdego przelotu można też zobaczyć trasę na tle gwiazd oraz trajektorię na tle mapy Ziemi.

Co ciekawe, NASA pokazuje widok Ziemi z kamery umieszczonej na stacji ISS i często jest to transmisja na żywo. Można go oglądać na stronie internetowej, a także w różnych aplikacjach, m.in. w niektórych telewizorach typu smart TV.

Stacja ISS została umieszczona w kosmosie w 1998 roku i później była sukcesywnie rozbudowywana o kolejne moduły. Przez cały czas przebywają na niej kolejne załogi. Na pokładzie prowadzone są różne eksperymenty naukowe i testy technologiczne. Działają też projekty popularyzujące naukę i edukacyjne, np. ARISS, w ramach którego szkoły mogą radiowo łączyć się na żywo z astronautami w momencie, gdy stacja przelatuje nad okolicą danej szkoły.

Obecnie na pokładzie stacji ISS przebywa pięcioosobowy zespół: Anatolij Iwaniszyn (Rosja), Iwan Wagner (Rosja), Chris Cassidy (USA), Bob Behnken (USA), Doug Hurley (USA). Dwóch ostatnich przybyło na ISS nowym amerykańskim statkiem załogowym Crew Dragon, wyprodukowanym przez firmę SpaceX.

Opracowanie: PAP/MK