Nagroda Europejskiego Towarzystwa Astronomicznego dla profesora Andrzeja Udalskiego

Informację przekazał PAP prof. Michał Szymański, dyrektor Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego, w którym na co dzień pracuje prof. Udalski.

Nagroda Tycho Brahe jest przyznawana przez EAS corocznie, od 2008 r., za wybitne osiągnięcia w budowie i eksploatacji europejskich instrumentów służących astronomii, a także za znaczące odkrycia dokonane za pomocą takich instrumentów.

Prof. Udalski otrzymał nagrodę w uznaniu jego wiodącej roli w projekcie OGLE (Optical Gravitational Lensing Experiment) – jednym z najbardziej udanych i najdłużej działających przeglądów fotometryczej zmienności nieba. Wyniki projektu OGLE wywarły, i wciąż wywierają, znaczący wpływ na rozwój wielu dziedzin współczesnej astrofizyki.

Prof. Udalski jest członkiem zagranicznym Narodowej Akademii Nauk USA, Polskiej Akademii Nauk (czł. rzeczywisty) i Polskiej Akademii Umiejętności (czł. korespondent). Jest także długoletnim członkiem Międzynarodowej Unii Astronomicznej. Przez wiele lat łączył intensywną działalność naukową z zaangażowaniem organizacyjnym na rzecz Uniwersytetu Warszawskiego, pełniąc funkcję najpierw wicedyrektora, a w latach 2008-2016 – dyrektora Obserwatorium Astronomicznego UW.

Prof. Andrzej Udalski jest autorem i współautorem blisko 500 prac publikowanych w najbardziej renomowanych czasopismach naukowych na świecie (m.in. "Science" i "Nature") i cytowanych ponad 20 tys. razy.

Laureat urodził się w Łodzi. Studia na Wydziale Fizyki UW ukończył w 1980 r. Tam również obronił doktorat (1988 r.). Następnie przeniósł się na Uniwersytet York w Toronto (Kanada), by po dwóch latach powrócić do Polski, gdzie habilitował się na UW w 1995. Tytuł profesora uzyskał w 2000 r.

Pierwsze obserwacje nieba w ramach projektu The Optical Gravitational Lensing Experiment (OGLE) wykonano w 1992 r. w Obserwatorium Las Campanas w Chile. Badania prowadzone są tam do dziś. Podczas badań prowadzonych w projekcie OGLE dokonano przełomowych odkryć w dziedzinie planet pozasłonecznych. Po raz pierwszy z sukcesem stosowano dwie nowe techniki detekcji tych obiektów - metodę "tranzytów" i metodę mikrosoczewkowania grawitacyjnego - co przyniosło odkrycie kilkunastu planet krążących wokół innych gwiazd. Odkryte i scharakteryzowane w projekcie OGLE gwiazdy zmienne tworzą największą na świecie kolekcję liczącą już około miliona obiektów.

Projekt OGLE jest największym w historii astronomii polskiej projektem obserwacyjnym. (...) Regularnie przynosi odkrycia naukowe, można powiedzieć - z najwyższej naukowej półki. Co kilka miesięcy znajdujemy jakieś nowe naukowe obiekty we Wszechświecie.

Nagroda zostanie uroczyście wręczona prof. Udalskiemu na zjeździe EAS w Liverpool w Wielkiej Brytanii na początku kwietnia. W 2017 r. jej laureatem został inżynier Bernard Delabre związany z ESO (Europejskim Obserwatorium Południowym), a w 2016 r. - niemiecki astrofizyk prof. Joachim Trümper.