Oko na okręty USA. Rosyjski satelita rozpoznania morskiego trafił na orbitę

Start doszedł do skutku 25 czerwca br. z kosmodromu Plesieck w obwodzie Archangielskim o godzinie 22:50 czasu lokalnego (21:50 w Polsce). W roli systemu nośnego wykorzystano tutaj trzystopniową rakietę Sojuz 2.1b, która w bieżącym roku po raz drugi wystartowała z tego kosmodromu. Satelitę zaprojektowało biuro KB Arsenał, natomiast operatorem ładunku były Siły Powietrzno-Kosmiczne Federacji Rosyjskiej.

Po udanym wystrzeleniu satelita Pion-NKS otrzymał identyfikator alfanumeryczny Kosmos-2550. Jest to nieprzerwana tradycja od 1962 roku w nazewnictwie kolejnych wojskowych sputników. Ładunek docelowo ma znaleźć się na orbicie heliosynchronicznej o inklinacji 67° na wysokości 500 kilometrów.

Pion-NKS jest elementem militarnej konstelacji satelitów rozpoznania radioelektronicznego Liana, składającej się docelowo z dwóch serii sputników, obejmujących w pierwszej kolejności starszy segment Lotos-S (obecnie 5 satelitów na orbicie) i Pion-NKS, przy czym obecny start był zarazem pierwszym w serii Pion-NKS.

Cele pozostają niezmienne - zbieranie jak danych wywiadowczych o obiektach wojskowych znajdujących się na ziemi, lądzie i w powietrzu. Główną różnicą pomiędzy satelitami serii Lotos-S1 oraz Pion-NKS jest znajdujący się na pokładzie radar, który w tym pierwszym funkcjonuje w trybie pasywnym i służy do wykrywania celów lądowych, natomiast w Pionie jest aktywny, z przeznaczeniem na wykrywanie celów morskich. W zasięgu tego drugiego ma być zarówno dostarczanie danych dla systemów namierzania uzbrojenia, jak i efektywny nasłuch radiowy. Według rosyjskich mediów Pion-NKS ma potrafić wykrywać w czasie rzeczywistym obiekty nawodne nawet wielkości samochodu.

Historia radzieckich i rosyjskich zaawansowanych satelitów rozpoznawczych, z której bezpośrednio wywodzi się konstelacja Liana, sięga 1978 roku. Na orbitę wyniesiono wówczas pierwszy obiekt programu Legenda, używany w ramach konstelacji o tej samej nazwie, z zadaniem wykrywania stanowisk uzbrojenia oraz okrętów wojennych. Początkowe egzemplarze używały jako źródła energii reaktorów atomowych, aczkolwiek po incydencie ze stycznia 1978, kiedy to jeden z elementów tego systemu nie został poprawnie wyniesiony na orbitę, co w następstwie doprowadziło do jego upadku na Ziemię i skażenia ponad 124 tysięcy kilometrów kwadratowych terenów na Terytoriach Północnych w Kanadzie, zarzucono pomysł ze stosowaniem reaktorów atomowych w rosyjskich satelitach.

Według ówczesnego radzieckiego resortu obrony system rozpoznania posiadał tak dokładną aparaturę, że z powodzeniem służył do precyzyjnego określania pozycji okrętów Royal Navy podczas wojny o Falklandy w 1982 roku, toczonej pomiędzy Argentyną a Wielką Brytania. Program był rozwijany do 2006 roku, kiedy to zaniechano dalszej modernizacji przestarzałej konstelacji, tłumacząc się również tym, że na przełomie stuleci wystąpił niedobór podzespołów niezbędnych do poprawnego funkcjonowania aparatury.

W tej chwili na orbicie znajduje się 6 satelitów konstelacji Liana, której początki sięgają 1993 roku, kiedy to rosyjskie ministerstwo obrony nakazało rozpoczęcie prac nad nową konstelacją, będąca w stanie zastąpić wcześniej wspomniany system Legenda. Niemniej ze względu na poważne problemy finansowe ówczesnego państwa rosyjskiego projekt na wiele lat odłożono, a wrócono do niego dopiero we wczesnych latach 2000. W roku 2009 został wystrzelony pierwszy satelita Lotos-S, przy czym kolejne loty miały miejsce w wiele lat po tym wydarzeniu – odpowiednio w 2014, 2017, 2018 oraz w 2021 roku.