Obserwacja Ziemi
Technologie satelitarne pomogą polskim archeologom
Zespół badawczy polskich naukowców z Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie poszukuje miejsca jednej z największych bitew starożytności, w której historyczne zwycięstwo odniósł Aleksander Wielki. Badania są finansowane przez grant z Narodowego Centrum Nauki i prowadzone na terenie dzisiejszego Iraku, we współpracy z włoską misją archeologiczną z Uniwersytetu w Udine. Ważną rolę w realizacji badań odgrywają technologie satelitarne.
Legendarna bitwa starożytności
Bitwa pod Gaugamelą, stoczona w 331 r. p.n.e. pomiędzy wojskami macedońsko-greckimi pod dowództwem Aleksandra Wielkiego a armią perską dowodzoną przez króla, Dariusza III, jest określana jako jedna z najważniejszych bitew w dziejach starożytności. Doprowadziła ona do upadku liczącego prawie dwieście lat imperium perskiego i otworzyła drzwi do nowej epoki, znanej dziś powszechnie jako „epoka hellenistyczna”. Ta natomiast, wywarła kluczowy wpływ na dziedzictwo kulturowe świata śródziemnomorskiego oraz Bliskiego Wschodu. Pomimo wielkiego znaczenia bitwy, jej dokładna lokalizacja nie została potwierdzona. Odnalezienia tego miejsca podjęli się polscy archeologowie.
Celem naszego projektu jest ustalenie dokładnej lokalizacji bitwy pod Gaugamelą w świetle badań multidyscyplinarnych, ze szczególnym uwzględnieniem metod historii starożytnej i archeologii krajobrazu. Oprócz źródeł starożytnych, archiwalnych i współczesnych danych kartograficznych w naszych badaniach wykorzystujemy dane teledetekcyjne, w tym przypadku są to zobrazowania pochodzące z satelitów obserwacji Ziemi.
Dlaczego obraz z satelity?
W ustaleniu lokalizacji bitwy wykorzystywane są optyczne zobrazowania satelitarne wysokorozdzielczej konstelacji Pleiades, należącej do Airbus Defence and Space. Zobrazowania zostały dostarczone przez firmę Astri Polska, będącej oficjalnym dystrybutorem zobrazowań satelitarnych i produktów geoinformacyjnych grupy Airbus w Polsce. Jak podkreślają przedstawiciele firmy, wysokorozdzielcze zobrazowania satelitarne mogą mieć w tym przypadku dużą przewagę nad innymi sposobami pozyskiwania informacji geograficznej.
Zobrazowania wykonane za pośrednictwem satelitów mogą zostać dostarczone również dla obszarów, które z uwagi na różne sytuacje na nich występujące np. kataklizmy, konflikty zbrojne są niedostępne dla innych technologii. W przypadku chęci wykonania podobnych zobrazowań z pułapu np. lotniczego, pozyskanie zdjęć może być problematyczne. Co więcej, Uniwersytet Jagielloński wybrał do swoich badań zobrazowania wykonane przez satelitę kilka lat temu. Dostarczenie takich zdjęć było możliwe dzięki dostępowi do archiwum zobrazowań satelitarnych grupy Airbus, sięgającego 1986 roku.
Wzrost zainteresowania danymi satelitarnymi w Polsce
Coraz więcej firm i instytucji w Polsce dostrzega korzyści płynące z wykorzystania danych satelitarnych. Tendencję tą potwierdza firma Astri Polska:
– W ostatnich latach zauważyliśmy znaczący wzrost zainteresowania polskich firm i instytucji wykorzystaniem wysokorozdzielczych, komercyjnych zobrazowań satelitarnych. Znajdują one zastosowanie w coraz większej ilości dziedzin gospodarki i nauk, takich jak: gospodarka wodna i lądowa, rolnictwo precyzyjne, zarządzanie kryzysowe, górnictwo czy monitoring środowiska i jego ochrona – podkreślił Michał Wyszyński z Astri Polska.
Źródło: Astri Polska