Wybrano rakietę, która przetrze orbitalny szlak z Wysp Brytyjskich

Program, znany jako UK Pathfinder Launch, ma umożliwić pierwsze w historii wystrzelenie lekkiego ładunku satelitarnego z brytyjskiej ziemi - a ściślej, ze Szkocji. Termin realizacji, jaki wyznaczono na osiągnięcie tego celu, to 2022 rok.

Inauguracyjna misja kosmiczna z Wysp Brytyjskich ma być zarazem debiutem nowej rakiety RS1, powstającej w USA za sprawą firmy ABL Space Systems. System ten został wybrany do wykonania zamówionej obsługi wystrzelenia przez koncern Lockheed Martin, działający na rzecz rządu Zjednoczonego Królestwa w programie uruchomienia brytyjskiego kosmodromu. Tamtejsza agencja kosmiczna (UKSA) zleciła Amerykanom realizację tego zadania w lipcu 2018 r., wydzielając na ten konkretny cel blisko 23,5 mln GBP.

Wówczas plany dotyczyły jednak wykonywania lotów z przewidywanego centrum kosmicznego w hrabstwie Sutherland na północnym skraju Wielkiej Brytanii (półwysep A'Mhoine). W międzyczasie jednak (na przestrzeni 2020 roku) Lockheed Martin zweryfikował zamierzenia, upatrując lepszych warunków do wykonywania startów z wyspy Unst w archipelagu Szetlandów. To najbardziej na północ wysunięty zamieszkany obszar całych Wysp Brytyjskich.

Sytuacja przybrała w ten sposób ciekawy charakter, gdyż w pierwotnie planowanym regionie (Sutherland) pozostał aktywny inny wybrany przez UKSA wykonawca, czyli firma Orbex - zaangażowana w budowę nowego brytyjskiego systemu nośnego na potrzeby narodowe (rakieta Prime). Maszyna ma zapewnić udźwig w granicach 150 kg masy ładunku przeznaczonego na niską orbitę okołoziemską (heliosynchroniczną).

Orbex miał współpracować nad tym projektem bezpośrednio z Lockheed Martinem. Niemniej jednak po tym, jak przedstawiciele koncernu lepiej ocenili możliwości realizacji lotów z Szetlandów, brytyjski system miał okazać się niedostosowany do działania z upatrzonego tam nowego miejsca. W październiku 2020 r. Agencja Kosmiczna Zjednoczonego Królestwa potwierdziła plany koncernu dotyczące przeniesienia programu do Szetlandzkiego Centrum Kosmicznego, natomiast w styczniu złożono wnioski z planem zabudowy kosmicznego obiektu startowego w Unst.

W ten sposób Wielka Brytania ma w planach już nie jeden, a dwa ośrodki startowe w Szkocji - a przynajmniej do czasu, aż Orbex zadeklaruje porzucenie swoich założeń, co może być realne w obecnym położeniu. Tymczasem wybór ABL Space System jako partnera koncernu Lockheed Martin na Szetlandach został pozytywnie przyjęty przez rząd. „Chcemy, aby Wielka Brytania jako pierwsza w Europie wyniosła [ze swojego terytorium] małe satelity na orbitę, przyciągając innowacyjne firmy z całego świata, przyspieszając rozwój nowych technologii i tworząc setki wykwalifikowane miejsc pracy w całej Wielkiej Brytanii” - wyraził związane z tym nadzieje wicedyrektor UKSA, Ian Annett.

Deklarując to, Brytyjczycy powinni być jednak świadomi, że nie są w tym zamiarze osamotnieni, a spore postępy i rozbudowaną, od lat użytkowaną bazę ośrodków rakiet sondujących mają na przykład Szwedzi i Norwegowie. Wymienione dwa państwa same zresztą ścigają się już ze sobą o palmę pierwszeństwa w segmencie umożliwiania startów lekkich rakiet kosmicznych z Europy. W przypadku Szwecji jest to działające od lat 60. XX wieku i obecnie rozbudowywane centrum Esrange - Norwegia natomiast podobnie rozwija swój ośrodek Andøya. Szerzej o nich - w naszej analizie.

Wiadomo już, że podczas planowanego na 2022 r. pierwszego startu kosmicznego z Unst, rakieta po wejściu na orbitę ma rozmieścić niewielki orbitalny pojazd manewrujący, zbudowany przez brytyjską firmę MOOG. Platforma ma przenosić i rozmieszczać do sześciu CubeSatów w formacie 6U.