Wyniki dochodzenia w sprawie utraconej rakiety Vega

Feralny lot rakiety Vega, oznaczony symbolem VV15, rozpoczął się 10 lipca br. na kosmodromie Kourou w Gujanie Francuskiej o godzinie 21:53 czasu lokalnego (11 lipca o godz. 3:53 czasu polskiego – CEST). Po tym jak od rakiety odłączył się jej pierwszy stopień P80 i pracę na 14 sekund rozpoczął silnik Zefiro-23, „nagłe i gwałtowne zdarzenie” w 130. sekundzie lotu doprowadziło do wybuchu, w skutek którego rakieta podzieliła się na dwie osobne części. Pierwsza z nich składała się z oderwanego segmentu Zefiro-23, a druga z dwóch górnych stopni (zasilanego stałym materiałem pędnym Zefiro-9 oraz najwyżej położonego silnika AVUM na paliwo ciekłe) z przytwierdzonym ładunkiem, czyli satelitą obserwacyjnym Zjednoczonych Emiratów Arabskich, FalconEye-1. Warto zaznaczyć, że układ ten był ubezpieczony na sumę gwarancyjną sięgającą 415 mln dolarów USD, wobec czego utrata systemu przyniosła największą jak dotąd jednorazową stratę ubezpieczeniową w historii lotów kosmicznych.

W konsekwencji wypadku Europejska Agencja Kosmiczna już 11 lipca powołała specjalną komisję dochodzeniową, której zadaniem było ustalenie przyczyn katastrofy systemu Vega. Komisji przewodniczyli Inspektor Generalny Europejskiej Agencji Kosmicznej oraz Wiceprezes i Dyrektor ds. Technicznych i Jakości w Arianespace. Po dokonanej analizie danych dotyczących lotu z dnia 10 lipca komisja opublikowała 4 września wnioski płynące z jej prac. Określono w nich możliwe przyczyny wypadku i sporządzono zalecenia dotyczące wznowienia startów mające zapewnić odpowiedni poziom bezpieczeństwa i niezawodności.

Komisja stwierdziła, że najbardziej prawdopodobną przyczyną katastrofy było „termalno-strukturalne uszkodzenie” w czołowej sekcji silnika drugiego segmentu, Zefiro-23. Inne możliwe przyczyny uznano za mało prawdopodobne, w szczególności niezamierzone włączenie systemu neutralizacji silnika Zefiro-23. Na tej podstawie komisja przedstawiła szczegółowy plan weryfikacji jej ustaleń oraz zalecenia dotyczące działań naprawczych w odniesieniu do wszystkich podsystemów, procesów i urządzeń. Wytyczne te mają na celu możliwe jak najszybsze wznowienie kolejnych lotów rakiety Vega, które planowane jest już w pierwszym kwartale 2020 roku.

Prace komisji skomentował Daniel Neuenschwander, dyrektor ESA ds. transportu kosmicznego, stwierdzając, że "w ostatnich tygodniach członkowie komisji śledczej wykonali niezwykłą pracę przy wsparciu głównego wykonawcy Avio”. Zapewnił przy tym o determinacji wszystkich zespołów do wdrożenia środków naprawczych w celu niezawodnego powrotu do lotów Vegi, pozwalającej jego zdaniem utrzymać „Europie pełną autonomię w dostępie do przestrzeni kosmicznej".

Mierząca blisko 30 metrów i obsługiwana przez francuskiego przedsiębiorstwo Arianespace rakieta Vega weszła do użycia w lutym 2012 roku. Aż do momentu lipcowego startu udało się z jej wykorzystaniem przeprowadzić 14 zakończonych sukcesem misji.