Nazwa XPRIZE kojarzona jest z organizacją, która specjalizuje się w uruchamianiu kolejnych programów motywacyjnych służących rozwiązywaniu najpoważniejszych wyzwań stojących przed Ludzkością. Najnowszą inicjatywą z wielu, jakie do tej pory prowadzono pod tym szyldem, jest konkurs XPRIZE Carbon Removal o budżecie 100 mln USD, sponsorowany przez Elona Muska i jego fundację rozwojowo-dobroczynną. Fundacja właściciela SpaceX przyznaje granty, które wspierają: badania nad energią odnawialną, badania nad ludzką eksploracją kosmosu, badania pediatryczne, edukację w zakresie nauki i inżynierii oraz rozwój bezpiecznej sztucznej inteligencji dla dobra ludzkości.

Rozpisana na 4 lata trwania międzynarodowa rywalizacja ma skupić najtęższe umysły z całego świata na pracach dotyczących pochłaniania nadwyżki wytwarzanego na Ziemi dwutlenku węgla. Konkurs adresowany jest do pomysłodawców i zespołów, które mają zamiar stworzyć i zademonstrować rozwiązanie umożliwiające wychwytywanie CO2 bezpośrednio z atmosfery lub oceanów i trwałe jego zatrzymanie w sposób przyjazny dla środowiska.

Warunkiem zwycięstwa w konkursie jest przedstawienie szczegółowego, zweryfikowanego modelu rozwiązania zakładającego pochłanianie 1 tony CO2 dziennie, a następnie wykazanie przed zespołem sędziów zdolności swojego rozwiązania do jego ekonomicznej skalowalności do poziomu gigaton. Celem inicjatywy XPRIZE jest stymulowanie i pomoc w zwiększeniu skali efektywnych rozwiązań, które pozwolą wspólnie osiągnąć cel usuwania 10 gigaton dwutlenku węgla rocznie do 2050 r. To wymiar, który jest uważany za konieczny w walce ze zmianami klimatu i przywróceniem równowagi węglowej Ziemi.

„Rzucamy wyzwanie inżynierom, naukowcom i przedsiębiorcom, aby skonstruowali i zademonstrowali systemy usuwania węgla, które naprawdę działają” - powiedział Peter H. Diamandis, założyciel i dyrektor wykonawczy XPRIZE. „Systemy, które w małej skali mogą wykazać rzeczywiste, opłacalne usuwanie węgla przy wydajności 1 tony dziennie, a następnie zaprezentować, jak można je skalować (efektywnie kosztowo) do skali gigatonowej. Głównym celem tego przedsięwzięcia jest zainspirowanie przedsiębiorców i inżynierów do tworzenia rozwiązań w zakresie usuwania dwutlenku węgla, z których znaczna część była do tej pory jedynie dyskutowana i omawiana. Pragniemy, aby zostały one skonstruowane, przetestowane i zweryfikowane. Mamy nadzieję, że to wyzwanie XPRIZE zmobilizuje sektor publiczny i prywatny do zaangażowania się tak, jak Ansari XPRIZE o wartości 10 milionów dolarów przyczyniło się do powstania przemysłu komercyjnych lotów kosmicznych” - rozwinął w dalszym komentarzu Diamandis.

Aby ludzkość mogła osiągnąć cel porozumienia paryskiego, jakim jest ograniczenie wzrostu temperatury na Ziemi do nie więcej niż 1,5°(C) w stosunku do poziomu sprzed epoki przemysłowej lub wręcz 2°(C), konieczne są śmiałe, radykalne innowacje technologiczne i zwiększenie skali, które nie będą polegały tylko na ograniczaniu emisji CO2, ale na rzeczywistym pochłanianiu CO2 już znajdującego się w powietrzu i oceanach. Jeśli ludzkość będzie podążać dotychczasową drogą, wówczas do roku 2100 średnia temperatura na świecie może wzrosnąć o 6°(C).

Szczegółowe informacje na temat warunków konkursu mają zostać ogłoszone 22 kwietnia 2021 roku, czyli w Dzień Ziemi. Tego samego dnia rozpocznie się rejestracja uczestników. Projekt będzie trwał przez 4 lata do Dnia Ziemi w 2025 roku.

Pula nagród wynosząca 100 milionów dolarów zostanie rozdzielona w następujący sposób: po upływie pierwszych 18 miesięcy, na podstawie decyzji sędziów konkursu, 15 najlepszych wybranych zespołów otrzyma po 1 mln USD. Nagrody za etapy kluczowe będą początkiem pozyskiwania funduszy przez zespoły na ich budżety operacyjne w celu przeprowadzenia pełnowymiarowych demonstracji wymaganych do zdobycia nagrody. W tym samym czasie, do rywalizujących zespołów studenckich trafi w sumie dwadzieścia pięć stypendiów studenckich o wartości 200 000 USD.

Pozostałe 80 milionów dolarów zostanie rozdzielone finalnie w układzie:

1. zwycięzca nagrody głównej (pierwsze miejsce): 50 mln USD,
2. zajęcie drugiego miejsca: 20 mln USD,
3. zajęcie trzeciego miejsca: 10 mln USD.

Zespoły mogą zgłaszać do konkursu rozwiązania naturalne, inżynieryjne i hybrydowe. Sędziowie konkursowi będą oceniać drużyny w oparciu o cztery podstawowe kryteria:

1. sprawny prototyp systemu usuwania węgla, który można poddać rygorystycznej ocenie, zdolny do usuwania co najmniej 1 tony dziennie,
2. zdolność zespołu do zademonstrowania sędziom, że ich rozwiązanie może być ekonomicznie skalowalne do poziomu gigaton,
3. w pełni włączony koszt tony, z uwzględnieniem wszelkich niezbędnych czynników związanych z korzyściami dla środowiska, trwałością oraz wszelką wartością dodaną produktów,
4. długość okresu, na jaki usunięty węgiel zostaje zatrzymany. Pożądany minimalny cel to 100 lat.

Najnowsze informacje na temat organizacji konkursu i najważniejszych terminów można znaleźć na stronie XPRIZE.org/prizes/elonmusk.

Aktualne konkursy XPRIZE obejmują NRG COSIA Carbon XPRIZE o wartości 20 milionów dolarów, XPRIZE Rainforest o wartości 10 milionów dolarów, ANA Avatar XPRIZE o wartości 10 milionów dolarów, XPRIZE Rapid COVID Testing o wartości 6 milionów dolarów, IBM Watson AI XPRIZE o wartości 5 milionów dolarów, XPRIZE Rapid Reskilling o wartości 5 milionów dolarów oraz Pandemic Response Challenge o wartości 500 tysięcy dolarów. Więcej informacji można znaleźć na stronie xprize.org.

Źródło: XPRIZE/Business Wire