Księżycowa gorączka złota. Kombajn helu-3 ujrzał światło dzienne

Oficjalna prezentacja „księżycowego kombajnu” odbyła się 7 maja 2025 r. Maszyna jest pierwszym efektem współpracy firm Interlune i Vermeer Corporation, które szacują, że będzie ona w stanie wydobywać do 100 ton metrycznych regolitu z powierzchni Księżyca. Interlune prowadzi równolegle prace nad technologią do sortowania, ekstrakcji i separacji izotopu hel-3 z pozyskanego materiału oraz jego transport na Ziemię.

Pierwsi klienci na hel-3

„Kiedy obsługujesz sprzęt na Księżycu, standardy niezawodności i wydajności są na nowym poziomie.” - skomentował Rob Meyerson, współzałożyciel i dyrektor generalny Interlune. Pełnowymiarowy prototyp został skonstruowany po odbyciu testów na mniejszym modelu latem 2024 r. Wykopki regolitu i separacja helu-3 na Księżycu to działanie niespotykane w przeszłości, natomiast już teraz pojawili się kliencie zainteresowanie surowcem.

Jednym z nich jest Departament Energii Stanów Zjednoczonych, który w ramach inicjatywy Isotope Program zdecydował się zakupić od Interlune 3 litry helu-3 zebranego z naturalnego satelity Ziemi po cenie zbliżonej do dzisiejszej ceny rynkowej. Materiał ma zostać dostarczony najpóźniej w kwietniu 2029 r.

Amerykańska firma pozyskała również klienta czysto komercyjnego - Maybell Quantum, który planuje wykorzystać hel-3 do opracowania chłodzenia na zintegrowanych zespołów komputerów kwantowych. Kontrakt, podobnie jak prezentacja maszyny wydobywczej oraz ogłoszenie umowy z Departamentem Energii, został podpisany 7 maja 2025 r. Maybell Quantum zakupi tysiące litrów izotopu na roczne dostawy w latach 2029-2035.

Hel-3 kluczem do rozwoju energetyki

Hel-3 wykorzystywany jako paliwo w reakcji fuzji termojądrowej pozwoli na produkcję czystej energii – bez dwutlenku węgla i radioaktywnych odpadów. Dodatkowo 70 proc. energii zostaje w procesie przekształcone na energię elektryczną. Choć na Ziemi tego pierwiastka brakuje, to szacuje się, że złoża na Księżycu mogą zaspokoić zapotrzebowanie na energię wiele lat.

Izotop może być wykorzystany do budowy czujników neutronów. Obecnie dostępny na rynku hel-3 stosuje się m. in. w detektorach, dzięki którym można, np. wykryć bomby walizkowe. Jest również bardzo pomocny przy ocenianiu wielkości złóż ropy naftowej i niezastąpiony w medycynie, m.in. poprawia widoczność zdjęć rentgenowskich.

Hel-3 powstaje poprzez fuzję jądrową na Słońcu, aby następnie być przenoszonym przez wiatr słoneczny. Ziemska magnetosfera blokuje cząsteczkom dostęp na naszą planetę, natomiast Księżyc jej nie posiada. Właśnie dlatego przez miliardy lat hel-3 gromadził się na jego powierzchni.