Umowa wykonawcza na księżycowe skafandry

W pierwszej połowie września Axiom Space poinformował o przyznanym kontrakcie wartym 228,5 mln USD na opracowanie skafandrów księżycowych, które będą wykorzystywane podczas spacerów kosmicznych na powierzchni Srebrnego Globu. Jest to element większej umowy ramowej (xEVAS - Exploration Extravehicular Activity Services), o maksymalnej wartości 3,5 mld dolarów amerykańskich. Czas realizacji całego kontraktu rozciąga się na dziesięć lat z opcją rozszerzenia na dwa kolejne na dokończenie przewidzianych dostaw.

Razem z Axiom Space w przetargu xEVAS brał udział Collins Aerospace, czyli spółka, która jest znana m.in. ze współtworzenia kombinezonów księżycowych używanych w programie Apollo. Na chwilę obecną nie są znane jej zadania, jakie będzie realizowała.

Skafandry xEVAS to jeden z głównych elementów, jakie powinny zostać opracowane do momentu powrotu człowieka na Księżyc w misji Artemis III (2025/2026 r.). Jako następca obecnej generacji EMU (Extravehicular Mobility Unit) miałyby bazować na projekcie NASA xEMU. Planuje się również wykorzystanie skafandrów także w dalszych misjach załogowych sięgających powierzchni Marsa. Brak jest za to jakichkolwiek szczegółów technicznych dotyczących kombinezonów, jednakże ze szczątkowych informacji wiemy, że będą wyposażone w systemy podtrzymywania życia, ciśnienia i kontroli orientacji w przestrzeni kosmicznej.

Zapowiadany od wielu miesięcy kontrakt wywoływał wiele emocji, wynikających chociażby z powodu przewidywanego znacznie większego kosztu nowych kombinezonów (w porównaniu z obecną generacją skafandrów EMU, gdzie cena za jeden egzemplarz wynosi ok. 150 mln dolarów). W wypadku xEVAS jest mowa o nawet cenie dochodzącej do ćwierć miliarda USD za skafander. Według ekspertyzy przygotowanej przez Biuro Inspektora Generalnego problemy związane z produkcją kombinezonów (do nich możemy zaliczyć m.in. pandemię COVID-19, niedostateczne dofinansowanie programu) są jednym z przyczyn przesunięcia lądowania na Księżycu na co najmniej 2025 rok.

Program Artemis zakłada powrót człowieka na powierzchnię Księżyca. Według obecnych planów lądowanie astronautów na Srebrnym Globie powinno odbyć się za ok. 3-4 lata. Wszystko zależy tak naprawdę od tego, kiedy zostanie przeprowadzona misja Artemis 1, która będzie testem nowego systemu nośnego Space Launch System (SLS) i pojazdu załogowego Orion. Ostatnie szacunki mówią o wykorzystaniu okna startowego na przełomie września i października, jednakże jest to uzależnione od decyzji Departamentu Obrony, który musi ponownie certyfikować system terminacji lotu (FTS), co z reguły odbywa się w hali montażowej VAB. Pierwsza kapsuła podczas bezzałogowej, parotygodniowej podróży wykona przelot wokół Księżyca, pokazując gotowość do przyjęcia pierwszych astronautów na swój pokład podczas misji Artemis 2.