Misja polskiego astronauty. Jak minął weekend na stacji kosmicznej?

25 czerwca br. polski astronauta dr Sławosz Uznański-Wiśniewski jako pierwszy Polak w historii wszedł na pokład Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Procedura dokowania zakończyła się o godz. 12:44 czasu polskiego. „Grace is happy to be on Harmony” - powiedziała dowódca misji Peggy Whitson. Podczas oficjalnej ceremonii powitania załogi Ax-4 na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej Polak otrzymał symboliczną złotą plakietkę potwierdzającą, że jest 635. astronautą w kosmosie.

Pierwszy dzień na ISS

Po przybyciu na ISS, załoga misji Ax-4 zaczęła wdrażać i aklimatyzować się w nowym środowisku. Pierwszym pełnym dniem misji polskiego astronauty Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej był piątek 27 czerwca br. Polska Agencja Kosmiczna przekazała, że w w trakcie tego dnia Polak przeszedł szkolenie z zasad bezpieczeństwa i sytuacji awaryjnych i rozpoczął przygotowanie 3 z 13 eksperymentów naukowych, które będą zrealizowane w ramach polskiej części misji.

Uznański-Wiśniewski zajął się w pierwszej kolejności przygotowywaniem eksperymentów MXene in LEO, Human Gut Microbiota oraz Immune Multiomics. Pierwszy z nich został przygotowany przez Akademię Górniczo-Hutniczą w Krakowie. Jego celem jest badanie stabilności nanomateriałów w warunkach mikrograwitacji, w tym pozwoli przetestować pulsometr na nadgarstek, który został wyposażone w czujniki na bazie MXenów do pomiaru ruchu nadgarstka i pulsu człowieka w przestrzeni kosmicznej.

Drugi z eksperymentów - Human Gut Microbiota - został przygotowany przez Wojskową Akademię Techniczną im. Jarosława Dąbrowskiego. Polega on na zbadaniu zmian zachodzących w składzie bakterii jelitowych w czasie lotu kosmicznego. Immune Multiomics, również przygotowany przez WAT, zbada wpływ stanu nieważkości na odporność organizmu.

Drugi dzień na ISS

28 czerwca br. to z kolei drugi pełny dzień pobytu dr Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. POLSA poinformowała, że był to pierwszy, tak bardzo intensywny dzień po okresie akomodacji do warunków panujących na stacji i rozładowania z kapsuły Grace. Potwierdzono jednak bardzo dobry stan fizyczny i gotowość do dalszych działań naszego astronauty.

Drugiego dnia załoga misji Ax-4 rozpoczęła w pełni pracę nad swoimi eksperymentami. Wśród nich były trzy z 13 projektów w ramach polskiej misji IGNIS. „Przeprowadzono pierwsze sesje badań sprawdzających zdrowie psychiczne astronautów (AstroMentalHealth naukowców z Uniwersytetu Śląskiego), zmiany w mikrobiocie jelit (Human Gut Microbiota) oraz wpływ pobytu w kosmosie na układ odpornościowy (Immune Multiomics, WAT).”- opisała POLSA.

Dodatkowo dr Uznański-Wiśniewski umieścił na przygotowanym do tego miejscu eksperyment mający sprawdzić, czy drożdże wzmocnione genem niesporczaków - mikroskopijnych zwierząt znanych ze zdolności do przetrwania w bardzo trudnych warunkach - mogą przetrwać w warunkach kosmosu. Jest to eksperyment Yeast TardigradeGen, który został przygotowany przez Uniwersytet Szczeciński (koordynator projektu), Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz Uniwersytet Śląski w Katowicach.

Trzeci dzień misji na ISS

Niedziela była trzecim pełnym dniem załogi, spędzonym na ISS. Astronauci pracowali nad dwoma polskimi eksperymentami w ramach misji technologiczno-naukowej IGNIS: EEG Neurofeedback (przygotowanie - Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku), polegającym na sprawdzeniu, jak izolacja i mikrograwitacja wpływają m.in. na poziom stresu astronautów, oraz wspomniany wcześniej eksperyment MXene in LEO.

Przygotowywano też materiały promocyjne w Cupoli (Kopule) na ISS oraz przeprowadzono rozmowę z dr Lucie Low z Axiom Space na temat promieniowania kosmicznego. Jak podkreśliła POLSA, polski astronauta opowiadał o badaniach promieniowania prowadzonych podczas Ax-4 i o ich potencjalnym wpływie na ochronę astronautów podczas misji kosmicznych w przyszłości.

Polski astronauta mieszka w europejskim module Columbus. Ten segment jest europejskim wkładem w Międzynarodową Stację Kosmiczną. Jest to laboratorium, w którym przeprowadzane są badania z przeróżnych dziedzin naukowych (np. biologia,mikrobiologia, fizjologia człowieka) w warunkach mikrograwitacji. Uruchomiony 11 lutego 2008 roku moduł ma długość 6,9 metra i średnicę 4,5 metra.

Co dalej?

Polska Agencja Kosmiczna opisała, że na następny dzień zaplanowano dalsze prace nad eksperymentami, przygotowanie do kolejnych badań, a także działania promocyjne. „Wszystkie działania zaplanowane dla astronauty zostały wykonane planowo i na czas.” - poinformowała POLSA. Szacowany stan realizacji misji po trzecim dniu to 21,6%.

Przeprowadzanie eksperymentów nie będzie jedynym zajęciem dr Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego w trakcie misji na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Niezwykle ważnym elementem będzie również zrealizowanie programu edukacyjnego, który ma zainspirować młode pokolenie. Przygotowany plan obejmuje zarówno aktywności edukacyjne z udziałem astronauty przed misją, jak i w jej trakcie oraz po jej zakończeniu.