SpaceX wyniosło polskiego satelitę. Zbudowali go studenci

14 stycznia br. po godzinie 20:00 czasu polskiego firma SpaceX przeprowadziła start systemu nośnego Falcon 9. Rakieta wystartowała z Centrum Kosmicznego Vandenberg w Kalifornii. W ramach misji o oznaczeniu Transporter-12 w przestrzeń kosmiczną wyniesiono łącznie 131 satelitów.

Była to już siódma misja wykonana przez SpaceX w 2025 r. W przypadku tego lotu pierwszy stopień rakiety z powodzeniem wylądował na terenie bazy Vandenberg. Pomimo tak dużej ilości ładunków, nie była to rekordowa pod tym względem misja. Przypomnijmy, że w styczniu 2021 r. podczas misji Transporter-1 na orbitę wyniesiono ponad 140 satelitów.

Satelita z Polski

Wśród urządzeń znalazł się niewielki satelita zbudowany w Polsce. HYPE jest jednostką standardu PocketQube (masa nie większa niż 250 g) o wymiarach 5 x 5 x 5 cm. Został on opracowany przez studentów krakowskiej uczelni działających w ramach Koła Naukowego SatLab AGH we współpracy z Centrum Technologii Kosmicznych AGH. Jest to pierwszy satelita w pełni stworzony przez studentów, jak również najmniejszy zbudowany do tej pory w Polsce.

„Cały proces projektowania i montażu HYPE został przeprowadzony przez młodych naukowców z Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Wymagało to ogromnego zaangażowania, pokonywania licznych wyzwań technicznych i umożliwiło studentom zdobycie unikalnego doświadczenia z zakresu kosmonautyki oraz inżynierii satelitarnej” - poinformowało AGH w oficjalnym komunikacie.

Misja satelity HYPE potrwa około pół roku. W ciągu pierwszych 5-10 dni HYPE zostanie oddzielony od platformy ION (włoskiej firmy D-Orbit) i tym samym „wyrzucony” w przestrzeń kosmiczną. „Po oddaleniu się od pozostałych satelitów rozpocznie się sekwencja rozłożenia, która będzie polegała na zwolnieniu mechanizmu zabezpieczającego anteny i selfie sticka. Wtedy zaczynamy procedurę nawiązywania komunikacji i uruchomienia podsystemów” - opisał Jan Rosa, członek zarządu koła SatLab AGH.

Dotychczasowe prace naukowców z AGH dotyczące opracowania satelity związane były z konstrukcją m.in. podsystemów jednostki, w tym komputera pokładowego, instrumentów naukowych czy zasilania i komunikacji z urządzeniami naziemnymi. Uczelnia podkreśla, że młodzi inżynierowie opracowali urządzenie „o licznych możliwościach technologicznych i edukacyjnych”.

Znaczenie naukowe

Satelita został wyposażony w miniaturowy spektrometr pracujący w paśmie bliskiej podczerwieni (NIR), umożliwiający obserwację Ziemi. Instrument pozwoli na ocenę zanieczyszczenia światłem, pyłami wulkanicznymi, a także obserwację degradacji obszarów leśnych. Co ważne, dane pozyskiwane przez satelitę HYPE mogą zostać wykorzystane w ramach wielu projektów badawczych, a także mogą posłużyć do nauki metod analizy danych przestrzennych oraz spektroskopii.

Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie zwraca także uwagę na aspekt promocji polskiej nauki. „Misja HYPE ma być inspiracją dla młodego pokolenia, zachęcając uczniów i studentów do podejmowania wyzwań w dziedzinach nauk ścisłych i technicznych oraz rozwijania pasji związanych z eksploracją kosmosu” - podkreślono w komunikacie.

W tym celu HYPE został wyposażony również w miniaturową kamerę zamontowaną na składanym ramieniu. Będzie ona skierowana na wyświetlacz satelity, na którym będą pojawiały się grafiki przesłane ze stacji naziemnej. Zgodnie z przekazanymi informacjami, ten element misji ma na celu promocję polskich osiągnięć technologicznych oraz popularyzację nauki i technologii kosmicznych.

Do misji niezbędna była także odpowiednia infrastruktura naziemna. Dlatego też ostatnie miesiące to okres intensywnych przygotowań do tego przedsięwzięcia. Pod koniec grudnia br. na dachu Centrum Technologii Kosmicznych AGH zainstalowano specjalną antenę, która posłuży do monitorowania trajektorii nanosatelity HYPE oraz stałej komunikacji z jednostką na orbicie.

Antena o średnicy 4,5 m i wadze 105 kg przygotowana jest do odbierania oraz nadawania sygnałów w paśmie amatorskim 70 cm i 13 cm. Uczelnia opisała, że w praktyce oznacza to możliwość obustronnej komunikacji z satelitą, w szczególności zbierania danych wysyłanych przez urządzenie. Instalacja anteny umożliwi także naukowcom z AGH stałą komunikację z nanosatelitami, które w przyszłości będą umieszczane na orbicie.

Zapowiedź kolejnych projektów

Studenci koła naukowego SatLab AGH zapowiedzieli, że ich kolejnym projektem jest satelita większego formantu - standardu CubeSat, który będzie miał za zadanie monitorowanie powierzchni Ziemi w wielu częstotliwościach światła oraz testowanie eksperymentalnego modułu komunikacji laserowej. Będzie to pierwszy taki moduł stworzony w Polsce.

„Zawierać będzie Payload biologiczny, który będzie badał wpływ promieniowania kosmicznego. Projekt ma dostarczać polskim instytucjom danych satelitarnych z kamery hiperspektralnej” - wyjaśnił Jan Rosa, członek zarządu koła.

O dalszych losach satelity oraz postępach w kolejnych projektach młodzi naukowcy z SatLab AGH będą informować na bieżąco w mediach społecznościowych. Zachęcamy zatem do śledzenia KN SatLab AGH na Instagramie oraz Facebooku!

Źródło: AGH/Space24.pl