System podglądu sytuacji na orbitach od europejskiego konsorcjum z polskim liderem

EON to projekt inżynieryjny wyceniany na 1,8 mln EUR, którego realizacja ma potrwać dwa najbliższe lata. Inicjatywa ma związek z rozwojem naziemnej sieci optycznej, platformy danych i oprogramowania, a także partnerstwem europejskich firm na potrzeby SST. Oficjalne rozpoczęcie działań w projekcie nastąpiło 8 grudnia w Toruniu, w obecności prezesa Polskiej Agencji Kosmicznej (POLSA), prof. Grzegorza Wrochny.

Konsorcjum celowe tworzone jest przez dziewięć podmiotów, pochodzących z sześciu państw europejskich. Obok Sybilla Technologies, Polskę reprezentuje także firma Cilium Engineering. Partnerzy z pozostałych krajów to m.in. OKAPI: Orbits i Vyoma (Niemcy), Uniwersytet Arystotelesa w Salonikach i Libre Space Foundation (Grecja), AstroTech (Węgry), Iguassu Software Systems (Czechy) oraz z NTT Data (Rumunia). Dodatkowo konsorcjum będzie współpracować z innymi podmiotami (Astros ze Słowacji i AIUB ze Szwajcarii), które będą pełnić rolę konsultantów i dostawców danych.

Jego przebieg zabezpieczać ma finansowanie gwarantowane w opcjonalnym programie Europejskiej Agencji Kosmicznej - Space Safety. Partnerzy konsorcjum posiadają szerokie doświadczenie w różnych obszarach SST, poczynając od zarządzania teleskopami i zbierania danych obserwacyjnych, poprzez przetwarzanie i magazynowanie danych oraz wytwarzanie i dostarczanie usług dla operatorów czy użytkowników satelitów. Dzięki kumulowanej wiedzy eksperckiej, konsorcjum ma zapewnić dostarczenie unikatowych rozwiązań.

Przy dziesiątkach tysięcy niebezpiecznych obiektów na orbicie okołoziemskiej nawigacja robi się coraz trudniejsza, a konsekwencje błędów coraz większe. Przykładowo, spacer w przestrzeni kosmicznej wiąże się już z koniecznością monitorowania setek milionów obiektów, aby zapewnić bezpieczeństwo astronauty. /.../ Stoimy przed wyzwaniami, ale także możliwościami jakie stawia przed nami kontrola ruchu w przestrzeni kosmicznej.
Piotr Sybilski, Prezes Sybilla Technologies Sp. z o.o.

Projekt skupia się ma głównie na obserwacji obiektów znajdujących się na orbicie geostacjonarnej (GEO), aczkolwiek konsorcjum oferuje również rozwiązania dla obiektów znajdujących się na wyższych trajektoriach niskiej oraz średniej orbity okołoziemskiej (HLEO i MEO). W rezultacie realizacji, konsorcjum podłączy do europejskiej sieci 16 sensorów Panoptes-Solaris zarządzanej przez Sybilla Technologies dodatkowe 15 teleskopów, a także pozwoli na ich zarządzanie z poziomu autorskiej platformy WebPlan - służącej do zadaniowania i monitorowania sensorów.

Poza rozbudową sieci sensorycznej, wykonawcy skoncentrują się także na przygotowaniu i testowaniu usług dostarczanych dla wybranych operatorów satelitarnych, wspierając ich od momentu wystrzelenia, poprzez separację i wejście na orbitę docelową, a także w ramach codziennego utrzymania bezpieczeństwa na orbicie, relokacji oraz ewentualnego zakończenia pracy i bezpiecznego zakończenia życia satelity.

EON to bardzo ciekawe wyzwanie programistyczne i sprzętowe. W ramach projektu planujemy połączenie i uruchomienie sieci składającej się z 30 sensorów na 5 kontynentach. Dodatkowo połączymy prawie 20 usług z 9 firm, których rolą będzie wspieranie pracy operatorów satelitów oraz agencji monitorujących populację śmieci kosmicznych.
Sławomir Hus, Sybilla Technologies Sp. z o.o., specjalista ds. systemów SST

W przypadku obiektów znajdujących się na HLEO i MEO, konsorcjum oferuje system Optical Fence, opracowywany przez polską firmę Cilium Engineering. System będzie się składać z co najmniej dwóch stacji obserwacyjnych, wyposażonych w kamery, ulokowanych na podobnych długościach geograficznych w odległości 1500-2000 km. Zastosowanie techniki triangulacji umożliwi obserwację obiektów często niedostępnych dla tradycyjnych teleskopów. Dotychczasowe dane wykazują, że dzięki Optical Fence będzie można dostarczać dane dla ok. 250 satelitów na niskiej orbicie okołoziemskiej w ciągu jednej nocy.

Partnerzy konsorcjum dysponują już poszczególnymi narzędziami m.in. do procesowania danych astronomicznych, rozwijania usług dla użytkowników końcowych, zdalnego zarządzania teleskopami, a także niezależną platformą wymiany danych SST. W ramach projektu istniejące oprogramowanie będzie rozbudowywane, wzbogacone o dodatkowe algorytmy i zintegrowane na poziomie europejskim. Ponadto zostaną opracowane połączenia oraz standardy między podsystemami, a także portal dostępowy dostępny z poziomu przeglądarki. W efekcie użytkownik końcowy, będzie mógł za pomocą zaledwie kilku kliknięć otrzymać aktualne dane dotyczące interesującego go obiektu na orbicie.

Projekt EON ma szansę przyczynić się rozwoju polskiego i europejskiego systemu SSA, który daje możliwości gromadzenia i przetwarzania znacznej ilości danych, a także budowę i testowanie technologii do świadczenia usług. Śmieci kosmiczne stanowią poważne zagrożenie dla infrastruktury w kosmosie. Zderzenie nawet z niewielkim odłamkiem, może prowadzić do poważnego, a nawet trwałego uszkodzenia satelity. Kolizje obiektów skutkują wytworzeniu chmury odpadów, które z kolei też mogą się zderzać generując nową liczbę odpadów (tzw. syndrom Kesslera), zaś ponowne wchodzenie obiektów do atmosfery ziemskiej stwarza zagrożenie dla infrastruktury naziemnej. Obecnie szacuje się, że w przestrzeni kosmicznej znajduje się ok. 36,5 tys. śmieci kosmicznych większych niż 10 cm oraz 330 mln mniejszych niż 1 cm. Wykrywanie, śledzenie i katalogowanie obiektów to filary rozwoju świadomości sytuacyjnej w kosmosie, jak i baza dla powstającego obecnie systemu do Zarządzania Ruchem Kosmicznym (Space Traffic Management).

Źródło: Sybilla Technologies