Kontrola realizacji unijnych programów kosmicznych została ujęta w planie realizacji zadań Europejskiego Trybunału Obrachunkowego na 2020 rok z wysokim priorytetem realizacji. Jak wskazano wprost, chodzi o "przeanalizowanie, na ile skutecznie Komisja promowała korzystanie z usług świadczonych w ramach głównych unijnych programów kosmicznych (Copernicus i Galileo) w pierwszych latach ich funkcjonowania". Z kolei na stronie internetowej ETO opublikowano już powiadomienie o rozpoczęciu procedury kontrolnej.

Kontrolerzy sprawdzą przede wszystkim, czy Komisja ma strategię korzystania z usług i danych uzyskiwanych w ramach programów kosmicznych, czy stworzono regulacje ułatwiające dostęp do nich oraz czy KE skutecznie wprowadza założenia unijnej polityki kosmicznej. W latach 2014-2020 na działania w tym obszarze przeznaczono ok. 260 mln EUR z budżetu UE.

Obecnie w UE realizowane są trzy sztandarowe programy kosmiczne: Copernicus, największy na świecie program obserwacji Ziemi, który ma zapewniać precyzyjne informacje wykorzystywane w obszarach takich jak środowisko, rolnictwo, klimat, bezpieczeństwo czy nadzór morski; Galileo, globalny system nawigacji satelitarnej i pozycjonowania satelitarnego, który ma za zadanie zapewniać bardzo precyzyjne usługi z zakresu nawigacji; oraz EGNOS, europejski regionalny satelitarny system wspomagający, który wspiera funkcjonowanie globalnych systemów nawigacji satelitarnej (działa jak GPS).

Dzięki istotnym wysiłkom finansowym Unia Europejska odgrywa obecnie ważną rolę na arenie międzynarodowej, jeśli chodzi o usługi z zakresu obserwacji Ziemi z przestrzeni kosmicznej i nawigacji satelitarnej. Korzystanie z tych usług nie jest jednak jeszcze wystarczająco rozpowszechnione na unijnym rynku wewnętrznym. Nasza kontrola ma ustalić w szczególności czy działania promocyjne podejmowane przez Komisję Europejską skutecznie przyczyniały się do zmaksymalizowania korzyści, jakie płyną z tych inwestycji publicznych, dla obywateli i całej gospodarki.

Do końca 2020 roku łączne wydatki UE na rozmieszczenie infrastruktury oraz obsługę satelitów i stacji naziemnych wyniosą około 19 mld EUR. Komisja zaproponowała już także dodatkowe 15,5 mld EUR na lata 2021-2027.

Unia Europejska chce skutecznie konkurować o rolę największego globalnego dostawcy głównych usług kosmicznych na świecie. Stany Zjednoczone były pionierem, jeśli chodzi o obserwację Ziemi (program Landsat), i uruchomiły pierwszy na świecie globalny system nawigacji satelitarnej (GPS). Chiny, Rosja i inne kraje również mają swoje własne systemy nawigacji satelitarnej lub satelity zapewniające dane z obserwacji Ziemi.

Publikacja raportu z kontroli planowana jest na koniec 2020 roku.

Źródło: Europejski Trybunał Obrachunkowy [eca.europa.eu]/PAP