Udział CAMK w rozwoju nowego spektrografu dla obserwatorium VLT

Centrum Astromiczne Mikołaja Kopernika (CAMK) Polskiej Akademii Nauk jest częścią międzynarodowego konsorcjum, które zostało wybrane przez Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO) do wykonania badań w ramach tzw. fazy A nowego spektrografu dla obserwatorium Very Large Telescope (VLT). Konsorcjum kierowane jest przez INAF (Istituto Nazionale di Astrofisica, Włochy) - oprócz polskiego CAMK, obejmuje STFC-UKATC (UK Astronomy Technology Center), LSW (Landessternwarte, Zentrum fuer Astronomie der Universitaet Heidelberg, Niemcy) i IAG USP (Instituto de Astronomia, Geofísica e Ciências Atmosféricas z University of São Paulo, Brazylia). Jednym ze współkierujących konsorcjum jest dr hab. Rodolfo Smiljanic z CAMK.

Nowy spektrograf ma zostać zainstalowany w ognisku Cassegraina VLT. Cel projektu, zwanego CUBES (wydajny spektrograf Cassegrain w paśmie promieniowania ultrafioletowego), jest zbudowanie wysokowydajnego instrumentu obejmującego dostępny obserwacjom z Ziemi obszar długości fal ultrafioletowych (300–400 nm) z rozdzielczością pośrednią (około 20 000). Jak wynika z założeń projektu, system przyniesie duży wzrost wydajności w porównaniu do obecnie używanych instrumentów VLT z funkcją UV (UVES i X-Shooter).

Takie urządzenie ma zapewnić konkurencyjną efektywność nawet w relacji do planowanych niezwykle dużych teleskopów (ze średnicami zwierciadeł powyżej 30 m) - zważywszy na to, że instrumenty te będą zoptymalizowane pod kątem obserwacji w zakresie fal czerwonych i podczerwonych.

Jak zapewniają przedstawiciele CAMK, badanie fazy A ma na celu konsolidację wiedzy o instrumentach, zdefiniowanie wymagań dla osiągnięcia najwyższego poziomu działania instrumentu i opracowanie podstawowego projektu. Wkład zespołu CAMK ma obejmować określenie naukowych podstaw działania instrumentu i planowanie rozwoju oprogramowania przyrządu.

Umowa na badania fazy A jest obecnie finalizowana między INAF a ESO. Etap rozpocznie się od spotkania inauguracyjnego w drugiej połowie czerwca i potrwa przez około rok.

Very Large Telescope (VLT) to zespół instrumentów obserwacyjnych umieszczonych w ośrodku na wzgórzu Cerro Paranal w obrębie pustyni Atacama w północnej części Chile. Obserwatorium składa się z czterech pojedynczych teleskopów, z których każdy ma zwierciadło o średnicy 8,2 m. Teleskopy mogą być używane osobno lub działać w sprzężeniu, co pozwala dokonywać obserwacji w bardzo wysokiej rozdzielczości kątowej.

Źródło: CAMK PAN