NAUKA I EDUKACJA
ESO: Teleskop VLT uchwycił niezwykły obiekt w konstelacji Oriona
Kosmiczny nietoperz, ukryty w najciemniejszych zakamarkach gwiazdozbioru Oriona, rozpościera swoje zamglone skrzydła w przestrzeni międzygwiazdowej na dwa tysiące lat świetlnych. Jest rozświetlony przez młode gwiazdy skupione w jego wnętrzu – pomimo otoczenia przez nieprzezroczyste obłoki pyłu, ich jasne promieniowanie rozświetla mgławicę. Mgławica NGC1788, zbyt ciemna, aby dostrzec ją gołym okiem, ukazuje swoje kolory na zdjęciu wykonanym przy pomocy Bardzo Dużego Teleskopu (VLT) – najbardziej szczegółowej jak dotąd fotografii tego obiektu.
Należący do ESO Bardzo Duży Teleskop (VLT) uchwycił obraz eterycznej mgławicy NGC 1788 w najciemniejszych zakątkach gwiazdozbioru Oriona — nazywanej Kosmicznym Nietoperzem. Ta mgławica refleksyjna o kształcie nietoperza nie emituje światła — zamiast tego jest rozświetlana przez gromadę młodych gwiazd w jej środku, słabo widocznych przez obłoki pyłu. Instrumenty naukowe przeszły długą drogę od momentu, gdy NGC 1788 została opisana po raz pierwszy, a zdjęcie wykonane przez teleskop VLT jest najbardziej szczegółowym portretem tego obiektu.
Pomimo, iż ta zwiewna mgławica wydaje się izolowana od innych kosmicznych obiektów, astronomowie sądzą, że została ukształtowana przez potężne wiatry gwiazdowe od masywnych gwiazd spoza niej. Strumienie gorącej plazmy są wyrzucane z górnej atmosfery gwiazdy z niesamowitymi prędkościami, kształtując obłoki, które skrywają gwiazdy powstające wewnątrz Kosmicznego Nietoperza.
NGC 1788 została po raz pierwszy opisana przez niemiecko-brytyjskiego astronoma Williama Herschela, który uwzględnił ją w katalogu służącym później jako podstawa dla jednego z najbardziej istotnych zbiorów obiektów głębokiego nieba: New General Catalogue (NGC). Ładne zdjęcie tej małej, słabej mgławicy zostało już wcześniej wykonane przez 2,2-metrowyteleskop MPG/ESO w Obserwatorium La Silla, ale nowo obserwowana scena ściera je w przysłowiowy pył. Uchwycone w locie, z najdrobniejszymi szczegółami, pyłowe skrzydła Kosmicznego Nietoperza sfotografowano na dwudziestą rocznicę jednego z najbardziej wszechstronnych instrumentów ESO – Focal Reducer and low dispersion Spectrograph 2 (FORS2).
Wideo: ESO
FORS2 jest zamontowany na teleskopie Antu, jednym z 8,2-metrowych Teleskopów Głównych VLT w Obserwatorium Paranal. Ma zdolność obrazowania dużych obszarów nieba wyjątkowo szczegółowo, co czyni go pożądanym elementem zestawu najnowoczceśniejszych instrumentów naukowych ESO. Od czasu swojego pierwszego światła 20 lat temu, FORS2 stał się znany jako „szwajcarski scyzoryk wśród instrumentów astronomicznych”. Pseudonim ten wywodzi się z unikatowo szerokiego zestawu funkcji. Wszechstronność FORS2 rozciąga się poza czysto naukowy użytek – możliwość uzyskiwania pięknych zdjęć wysokiej jakości, takich jak prezentowane tutaj, czyni go szczególnie użytecznym narzędziem do popularyzacji astronomii.
Zdjęcie zostało wykonane w ramach programu Kosmicznych Klejnotów ESO (ESO Cosmic Gems), inicjatywy popularnonaukowej, która używa teleskopów ESO do wykonywania zdjęć interesujących, intrygujących lub wizualnie atrakcyjnych obiektów – do celów edukacyjnych i popularyzacji. Program korzysta z czasu teleskopów, który z różnych względów nie może być w danym okresie użyty do obserwacji naukowych i z pomocą m.in. FORS2 tworzy zapierające dech w piersiach zdjęcia najciekawszych obiektów nocnego nieba, takich jak przedstawiona intrygująca mgławica refleksyjna. W przypadku gdyby zebrane dane okazały się jednak użyteczne dla przyszłych celów naukowych, wyniki obserwacji są zachowane i udostępniane astronomom przez Archiwum Naukowe ESO.
Źródło: ESO