35 lat Teleskopu Hubble'a. Wspaniała przeszłość i niepewna przyszłość
Autor. NASA/Smithsonian Institution/Lockheed
Kosmiczny Teleskop Hubble’a obchodzi swoje 35-lecie. Przez ten czas sonda wykonała ponad 1,6 miliona obserwacji, dostarczając odpowiedzi na pytania naukowców oraz prowokując kolejne. Prawdziwy skarb nauki stoi jednak w obliczu niepewnej przyszłości.
„3, 2, 1 and lift-off of the Space Shuttle Discovery with the Hubble Space Telescope, our window on the universe!” - krzyknął komentator podczas startu misji STS-31 24 kwietnia 1990 r. Wahadłowiec kosmiczny wzniósł się z Kennedy Space Center na Florydzie, aby niedługo później umieścić ładunek na niskiej orbicie okołoziemskiej. To szczególna chwila dla nauki, która trwa już 35 lat.
"Nasze okno na wszechświat"
Kilka dni po wypuszczeniu ładunku z ładowni orbitera wykonano pierwsze zdjęcia przedstawiające teleskop z rozłożonymi panelami słonecznymi oraz antenami. Dzięki zdolności do obserwacji w ultrafiolecie, świetle widzialnym i bliskiej podczerwieni, Kosmiczny Teleskop Hubble’a wykonał już ponad 1,6 miliona obserwacji, które wzbogaciły wiedzę o wszechświecie oraz nas samych.
Sonda to owoc współpracy między NASA, Europejską Agencją Kosmiczną oraz innymi ośrodkami naukowymi. Podczas swojej pracy doznał kilku awarii, które zostały rozwiązane, pozwalając na kontynuacje badań naukowych.
Przykładem jest sytuacja z kwietnia 2024 r., Kosmiczny Teleskop Hubble’a wszedł w tryb bezpieczny, gdyż wykryto usterkę żyroskopu. Agencja zapewnia, że instrumenty naukowe działają stabilnie, podobnie jak cała reszta teleskopu. służą do mierzenia tempa obrotu teleskopu i pomagają w ustaleniu, w jakim kierunku jest skierowany. Kilka dni później NASA poinformowała o zażegnaniu awarii.
Niepokojące znaki
Kwestia dalszego finansowania programu Kosmicznego Teleskopu Hubble’a jest głęboko dyskutowana w Stanach Zjednoczonych. Jeszcze w 2024 r. na łamach naszego portalu informowaliśmy o doniesieniach zza oceanu o rozważaniach na temat kształtu budżetu na 2025 r. i kolejne lata.
Autor. NASA
W styczniu 2025 r. portal branżowy Spacenews.com poinformował o spotkaniu NASA z Space Telescope Science Institute (STScI), który zajmuje się operacjami naukowymi sondy. Amerykańska agencja kosmiczna miała rzekomo polecić przedstawicielom instytutu opracowanie planu działania teleskopu na lata fiskalne 2026–2028 w oparciu o budżet wynoszący od 83 do 87,8 mln USD rocznie - cięcie o około 20%.
W kwietniu 2025 r. natomiast opisywaliśmy o niepokojących planach Białego Domu na finansowanie niektórych gałęzi nauki. Przypomnijmy, że NASA dysponuje około 25 mld USD na 2025 r. Z dostępnych informacji wynika, że Biały Dom proponuje obniżenie ogólnych wydatków NASA o około 20%, z czego większość może dotknąć programy naukowe, których wydatki mogą zostać zredukowane o circa 50%. Obecnie Dyrekcja Misji Naukowych NASA dysponuje kwotą 7,5 mld USD. W kolejnym roku na ten cel Biały Dom planuje przeznaczyć zaledwie 3,9 mld USD.