Uniwersytet Jagielloński zrealizuje własną misję kosmiczną

Teleskop powstanie w ramach kierowanego przez Michała Drahusa projektu HYADES, na którego realizację Europejska Rada ds. Badań Naukowych (ERC, European Research Council) przyznała 3 mln EUR. Pięcioletni projekt realizowany będzie na Wydziale Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej UJ.

Jak wyjaśnia uczelnia, według najnowszych badań Ziemia uformowała się praktycznie bez wody, dlatego naukowcy poszukują źródła ziemskich oceanów w kosmosie. Dzięki bezprecedensowej czułości na wodór, w tym także deuter, nowe narzędzie umożliwi naukowcom z UJ poszukać odpowiedzi na kluczowe pytania dotyczące bliskiego Wszechświata, w tym pozwoli na przetestowanie jako możliwych źródeł wody na Ziemi różnego rodzaju grup komet.

Zespół krakowskich badaczy wyznaczy stosunek deuteru do podstawowego izotopu wodoru w obserwowanych kometach i sprawdzi, czy te wartości zgadzają się ze składem izotopowym wody w ziemskich oceanach. "W ciągu ostatnich 35 lat podobne badania przeprowadzono z największym trudem dla 12 komet i uzyskano niejednoznaczne wyniki" - stwierdził Michał Drahus cytowany w komunikacie obserwatorium UJ. "W ramach projektu HYADES przebadamy pod tym kątem około 50 komet i to zaledwie w 3 lata" - zaznaczył. Badania pozwolą określić także miejsce i czas powstania komet podczas formowania się Układu Słonecznego.

Naukowcy z UJ wykorzystają również możliwości satelity do poszukiwania nieznanych dotąd zasobów wody w Układzie Słonecznym. Zbadają pod tym kątem m.in. grupę planetoid przypominających wyglądem komety. "Uzyskane informacje na temat sublimacji lodu wodnego z tych ciał dadzą nam unikalny wgląd w zawartość wody w pasie głównym planetoid" - zapowiedział Michał Drahus.

Obserwatorium dodaje, że potwierdzenie istnienia nowego rezerwuaru wody w tak bliskiej odległości od Słońca miałoby ogromne znaczenie w kontekście badań nad pochodzeniem ziemskich oceanów, a także historią naszego układu planetarnego. Zespół HYADES przeprowadzi również podobne badania dla przyszłych obiektów międzygwiazdowych przemierzających Układ Słoneczny.

Projekt HYADES został opracowany przez zespół, w którym znaleźli się Michał Drahus, Piotr Guzik i Mikołaj Sabat z Obserwatorium Astronomicznego UJ oraz Tomasz Kawalec z Instytutu Fizyki UJ.

ERC od 2008 roku przyznaje granty na przełomowe badania prowadzone na terenie Unii Europejskiej i państw stowarzyszonych. Consolidator Grant jest skierowany do naukowców będących od 7 do 12 lat po doktoracie, którzy posiadają co najmniej kilka ważnych publikacji napisanych bez udziału promotora, a także wykazują się wyjątkowymi osiągnięciami naukowymi. Maksymalna wartość dofinansowania na projekt trwający do 5 lat wynosi 2 mln EUR, choć w szczególnych przypadkach może zostać zwiększona do 3 mln EUR.