Kanada inwestuje miliony dolarów w pojazd na Księżyc

Informacja o przyznaniu kontraktów o łącznej wartości 14,6 milionów dolarów została opublikowana na oficjalnej stronie CAS. W ciągu najbliższych 18 miesięcy firmy Canadensys Aerospace Corporation, MDA Space and Mission Control przeprowadzą badania, których rezultatem będzie wskazanie użyteczności, rozmiaru i masy platformy. „Lunar utility rover”, jak określono w komunikacie prasowym, będzie wkładem agencji kosmicznej w międzynarodowy program Artemis, realizowany pod egidą NASA.

„Nasz rząd niezłomnie angażuje się w promowanie ambitnych inicjatyw, które pobudzają innowacje i umacniają pozycję Kanady jako lidera na arenie międzynarodowej. Poprzez projekt i rozwój tego księżycowego łazika użytkowego, Kanada będzie współpracować z partnerami międzynarodowymi, aby kształtować kolejną erę ludzkiej eksploracji Księżyca.” - skomentowała Mélanie Joly, Minister Przemysłu i Minister odpowiedzialna za Rozwój Gospodarczy Kanady w regionach Quebecu.

Po raz pierwszy o kanadyjskim pomyśle na budowę pojazdu mogliśmy usłyszeć w 2023 roku. Wówczas rząd zabezpieczył 1,43 miliarda dolarów na dalszy rozwój technologii księżycowych, w tym 1,2 miliarda dolarów w perspektywie 13 lat na zaprojektowanie i budowę platformy. To kolejny wkład Kanady w międzynarodowy program Artemis. Warto zaznaczyć, że członkiem załogi misji Artemis II, zaplanowanej na 2026 rok, jest Kanadyjczyk Jeremy Hansen.

W komunikacie prasowym pojawiły się również wstępne wymagania, które będą rozszerzane wraz z postępującymi badaniami firm i decyzjami CAS. Platforma ma być zdolna do wytrzymania trudnych warunków spowodowanych temperaturą -200°C, obsługiwana z kanadyjskiego centrum operacyjnego na Ziemi, przez astronautów na Księżycu lub na orbicie wokół niego. Pojazd zostanie wyposażony w szereg czujników i instrumentów do badań naukowych, a jego żywotność określono na 10 lat.

CAS w oryginalnej wersji komunikatu używa sformułowania „rover”, co można przetłumaczyć jako łazik. Wśród zaplanowanych zadań znalazła się jednak obsługa logistyczna: transport ładunków z miejsc lądowania do habitatów i wykonywanie prac budowlanych (np. przygotowywanie lądowisk i układanie kabli). Z powyższego wynika, że odpowiednim tłumaczeniem będzie zatem pojazd wielozadaniowy.

Motoryzacja prosto z Księżyca

Prace nad księżycowymi pojazdami prowadzą również NASA, japońska agencja JAXA oraz Chiny, ale w tym przypadku wiemy najmniej. Amerykanie realizują program w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego. Do opracowania prototypów wybrano firmy Astrolab Venturi, Lunar Outpost oraz Intuitive Machines.

Od kilku lat prace nad większym pojazdem prowadzi japońska agencja kosmiczna JAXA we współpracy z koncernem Toyota. W grudniu 2024 r. JAXA opublikowała dokument prezentujący wstępne założenia misji pojazdu oraz jego spodziewane zdolności. Pressurized Rover, jak nazywa go agencja kosmiczna (Lunar Cruiser według nomenklatury firmy Toyota), umożliwi astronautom przemierzanie powierzchni Księżyca bez założonego hełmu dzięki kabinie ciśnieniowej dla pasażerów. Prace nad pojazdem trwają od 2019 r., a pierwszy egzemplarza egzemplarz ma trafić na Srebrny Glob w 2031 r.