Sondy
Przygotowania do misji Proba-3. Polski udział w projekcie ESA
Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk poinformowało, że dwa satelity misji Proba-3, których zadaniem będzie demonstracja lotu w precyzyjnej formacji w odległości 144 m na linii przebiegającej przez środek tarczy Słońca, zostały pomyślnie zintegrowane i przekazane do ośrodka, w którym zostaną poddane tzw. testom środowiskowym, mającym symulować warunki kosmiczne. CBK PAN jest zaangażowane w misję Europejskiej Agencji Kosmicznej od chwili wejścia Polski w struktury ESA. Obecne plany przewidują, że urządzenia trafią na orbitę w przyszłym roku.
Zintegrowanie satelitów do misji Proba-3 to kolejny zakończony etap przygotowawczy do startu, który ma mieć miejsce w 2024 r. Wydarzenie zostało opisane na stronie Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk, w którym możemy przeczytać, że kolejnym krokiem jest poddanie technologii testom środowiskowym, mającym symulować warunki kosmiczne.
Jak tłumaczy dr hab. Piotr Orleański, który brał udział w pracach nad Proba-3 z ramienia Centrum Badań Kosmicznych PAN, testy środowiskowe składają się zwykle z trzech części. Testów w komorze termiczno-próżniowej, testów mechanicznych oraz testów kompatybilności elektromagnetycznej, zwanych EMC.
Czytaj też
Testy w komorze termiczno-próżniowej zakładają ekspozycję urządzenia na warunki bardzo obniżonego ciśnienia, niemal próżni oraz wystawienie go na działanie zmiennej temperatury. Ta oscyluje od minus 100 stopni Celsjusza do znacznie ponad 100 stopni na plusie. Dodatkowo urządzenie może być oświetlane lampami ksenonowymi, co ma imitować promieniowanie słoneczne.
Testy mechaniczne natomiast, to głównie badanie odporności na wstrząsy, jakim sonda będzie poddana w trakcie startu rakiety. Natomiast testy EMC mają sprawdzić kompatybilność i pracę podzespołów elektrycznych sondy.
Czytaj też
Dr Marek Stęślicki, heliofizyk z Zakładu Fizyki Słońca CBK PAN, zaangażowany naukowo w misję, mówi, że misje kosmiczne serii „Proba" służą testowaniu innowacyjnych technologii kosmicznych i z założenia są niskobudżetowe. Proba-3 jest czwartą misją tego typu. Jej zadaniem jest wykazanie możliwości wielokrotnego automatycznego tworzenia i utrzymywania bardzo precyzyjnej, tworzonej z milimetrową dokładnością, formacji dwóch sond kosmicznych. Formacja oznacza utrzymanie obydwu satelitów znajdujących się w odległości 144 m precyzyjnie na linii przebiegającej przez środek tarczy Słońca.
Na pokładzie satelitów Proba-3 będą umieszczone dwa przyrządy naukowe. Jeden z nich, koronograf ASPIICS, który będzie wykorzystywał precyzyjną konfigurację przestrzenną obu satelitów do nieprzerwanego prowadzenia obserwacji korony słonecznej w warunkach zbliżonych do panujących podczas całkowitego zaćmienia Słońca. Na jednym z satelitów – Coronagraph Spacecraft –zainstalowany zostanie teleskop. Drugi satelita – Occulter Spacecraft – będzie przesłaniał tarczę Słońca przy użyciu dysku sztucznego Księżyca.
Proba-3 to dla nas bardzo technologiczny temat. Po raz pierwszy na misję ESA budowaliśmy i integrowaliśmy cały duży komputer wraz z zasilaniem. Mówię o Coronograph Control Box, sercu głównego instrumentu misji. To system zasilania, sterowania, kontroli i monitorowania, ale także zbierania i pokładowej obróbki danych dla wszystkich instrumentów koronografu. Przy jego konstruowaniu współpracowaliśmy z dużą częścią polskiego przemysłu kosmicznego. Pracowaliśmy z Astri Polska, N7 i Creotech Instruments. Firma N7 jest odpowiedzialna za całe oprogramowanie komputera. Do pozostałych firm oddelegowaliśmy części projektu odpowiedzialne za hardware.
dr hab. Piotr Orleański, wicedyrektor Instytutu
Pracowano również nad tzw. kołem filtrów koronografu (FWA), które opracowało i wykonało Laboratorium Mechatroniki i Robotyki Satelitarnej CBK PAN. Urządzenie służy do ustawiania różnych filtrów na drodze, po której biegnie światło słoneczne wewnątrz sondy kosmicznej. Chodzi o to, aby do koronografu trafiły fale o długościach z określonych pasm.
