Biały Dom za amerykańskim udziałem w utrzymaniu ISS do 2030 roku

Temat zakończenia funkcjonowania Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS) jest podnoszony w dyskusjach między przedstawicielami NASA i Roskosmos już od dłuższego czasu. Ostatnio jednak z gabinetu prezydenta Bidena nadano ważny sygnał na rzecz spodziewanego wydłużenia aktywności ISS - za sprawą propozycji budżetowej Białego Domu zakładającej dalsze federalne finansowanie tego projektu. "Przedłużony udział Stanów Zjednoczonych w projekcie ISS wzmocni innowacyjność i konkurencyjność, a także posunie naprzód badania i technologie niezbędne do wysłania pierwszej kobiety i pierwszej osoby kolorowej na Księżyc w ramach programu NASA Artemis, torując także drogę do wysłania pierwszych ludzi na Marsa"- wskazał w okolicznościowym oświadczeniu obecny administrator amerykańskiej agencji, Bill Nelson.

ISS jest obecnie największym obiektem, jaki powstał na orbicie, pozostając przy tym niezwykle ważnym składnikiem wspólnych inicjatyw dotyczących załogowych badań w kosmosie. Eksperymenty prowadzone na stacji orbitalnej pozwalają naukowcom m.in. lepiej zrozumieć Układ Słoneczny i przygotować się do przyszłych misji księżycowych czy marsjańskich, np. poprzez testy nowych technologii czy ocenę wpływu promieniowania kosmicznego na ludzki organizm.

Wcześniej swoją gotowość do dalszego zaangażowania w utrzymanie ISS do roku 2030 zadeklarowała już Europejska Agencja Kosmiczna (ESA), a Japońska Agencja Kosmiczna (JAXA) potwierdziła, że należący do niej moduł Kibo jest w stanie wspierać działania w tej perspektywie. Bardziej skomplikowana sytuacja dotyczy kwestii współpracy z Rosją, ponieważ strona rosyjska zaproponowała opuszczenie partnerstwa w 2025 roku na rzecz skupienia się na projekcie własnej stacji kosmicznej. Jednocześnie w ubiegłym roku do ISS zostały dołączone dwa nowe, rosyjskie moduły Nauka i Priczal. Mimo nowych modułów utrzymanie Rosji w projekcie będzie jednak dość trudne, biorąc pod uwagę zaostrzenie rywalizacji polityczno-technicznej.

W tym samym czasie Stany Zjednoczone czynią wysiłki na rzecz stymulowania rozwoju prywatnych stacji kosmicznych. Nie dalej jak do 2 grudnia 2021 roku NASA ogłosiła zamówienia o łącznej wartości ponad 400 mln USD dla trzech osobnych firm, zakładając przyspieszenie rozwoju prywatnych stacji. Amerykańska agencja kosmiczna wybrała koncepcje spośród 11 propozycji, które otrzymała w sierpniu minionego roku. Przyznane zamówienia zakładają pozyskanie w pełni wykonalnych koncepcji stacji kosmicznych do 2025 roku.

Zamówienie, na które przeznaczono największą część pieniędzy (160 mln USD), przyznano zespołowi kierowanemu przez Nanoracks, w skład którego wchodzą Voyager Space i Lockheed Martin. Zespół zaprezentował koncepcję stacji kosmicznej o nazwie Starlab, która mogłaby być gotowa już za 6 lat. Drugie zamówienie - o wartości 130 mln USD - zostało przyznane zespołowi kierowanemu przez Blue Origin. W skład tego zespołu wchodzą takie spółki jak Boeing, Redwire i Sierra Space. Zespół jest odpowiedzialny za projekt stacji kosmicznej o nazwie Orbital Reef. Trzecie i ostatnie zamówienie zostało skierowane tymczasem do firmy Northrop Grumman. Przydzielone tutaj środki opiewają na 125,6 mln USD.

NASA ma nadzieję, że przynajmniej jedna z wymienionych koncepcji przerodzi się w użytkową stację kosmiczną przynajmniej do 2028 roku, co zapewniłoby w przybliżeniu dwuletni okres przejściowy umożliwiający stopniowe wygaszenie obecnej stacji międzynarodowej. Należy przy tym zauważyć, że raport Biura Inspektora Generalnego NASA (OIG) jest sceptyczny co do nakreślonego horyzontu. Stwierdzono w nim, że ramy czasowe NASA na zaprojektowanie i zbudowanie komercyjnej platformy załogowej są po prostu "nierealistyczne". W ocenie raportu, nawet jeśli wczesna dojrzałość projektowa zostanie osiągnięta w 2025 roku, prywatna stacja będzie gotowa prawdopodobnie dopiero po 2030 roku.