Artemis I: udany start rakiety SLS

Dnia 16 listopada br. około godziny 7:45 nad ranem doszło do historycznego momentu, bowiem najpotężniejsza rakieta w historii wraz z kapsułą Orion na pokładzie wyruszyła w długo wyczekiwaną podróż w kierunku Księżyca. Jest to pierwsza misja w ramach programu Artemis, która jest pierwszym krokiem w powrocie człowieka na Księżyc.

Misja Artemis I realizowana pod znakiem amerykańskiej agencji kosmicznej NASA ma na celu przeprowadzenie lotnych testów nowego systemu nośnego SLS i kapsuły Orion, która podczas parotygodniowej podróży wykona przelot wokół Księżyca, pokazując gotowość do przyjęcia pierwszych astronautów na pokład pojazdu kosmicznego w misji Artemis 2. Statek Orion ma zbliżyć się do Księżyca na odległość ok. 100 km, a następnie okrążać go przez kilka dni i wrócić na Ziemię po przebyciu prawie 2 milionów kilometrów i według planów wyląduje 11 grudnia w Pacyfiku. Po drodze zostawi też 10 satelitów do badań Księżyca i innych ciał niebieskich położonych blisko Ziemi. Na pokładzie Oriona znajdują się także trzy manekiny, co ma pomóc w ocenie bezpieczeństwa misji dla ludzi.

Następna misja Artemis II będzie już załogowa. Czworo astronautów obleci Księżyc na wysokości 8900 km nad powierzchnią. Powinno to nastąpić w 2024 r. Potem, w ramach misji Artemis III, planowane jest lądowanie na powierzchni w okolicach południowego bieguna Księżyca (dwoje astronautów pozostanie na orbicie, a dwoje wyląduje i spędzi tam około tydzień), a w okolicach 2026 r. ma dojść do skompletowania stałej, mieszkalnej bazy kosmicznej na orbicie księżycowej. W długiej perspektywie stała obecność ludzi na Księżycu ma pomóc w przygotowaniach do eksploracji Marsa.

W ramach programu Artemis działa także Artemis Accords, czyli porozumienie z agencjami kosmicznymi poszczególnych krajów. Porozumienie to proponuje wspólne, ogólnie obowiązujące cywilne zasady oraz model współpracy międzynarodowej w przestrzeni kosmicznej, w szczególności przy eksploracji Księżyca, a później także Marsa. Artemis Accords odwołuje się do Traktatu o przestrzeni kosmicznej z 1967 r., którego stronami jest obecnie 112 państw, a także do innych konwencji ONZ. Wśród około 20 krajów, które podpisały porozumienie, jest Polska.

Rakieta SLS, czyli najpotężniejszy zbudowany dotąd system nośny ma za sobą długą historię niepowodzeń, awarii i opóźnień, była też krytykowana za wysokie koszty. Rozpoczęty w 2011 r. projekt SLS pochłonął ponad 20 mld USD, a każdy start jednorazowej rakiety ma kosztować ponad 4 mld USD. Start rakiety został w tym roku dwukrotnie odwoływany ze względu na usterki techniczne jak np. niekontrolowany wyciek wodoru. Tuż przed trzecim startem rakieta odniosła nieznaczne uszkodzenia ze względu na huragan Nicole, który nawiedził Florydę, ale NASA uznała, że nie były na tyle poważne, by przełożyć lot rakiety.