Systemy Nośne
Chiny: debiut nowej wersji legendarnej rakiety
Chińska firma Landspace przeprowadziła udany start nowej wersji rakiety Zhuque-2. Jest to pierwszy system nośny na świecie, napędzany paliwem ciekły metan i ciekły tlen, który osiągnął orbitę okołoziemską.
Rakieta Zhuque-2E będąca ulepszoną wersją wersji Zhuque-2 wystartowała z Pustyni Gobi w północno-zachodnich Chinach w nocy z 26 na 27 listopada br. czasu polskiego. System nośny wyniósł na orbitę synchroniczną ze Słońcem parę testowych satelitów Guangchuan, które zademonstrują technologię komunikacji laserowej.
[🔴China’s 58th launch in 2024] At UTC 02:00 Nov 27, LANDSPACE’s Zhuque-2E rocket launches GuangChuan 01 and 02 test satellites from Dongfeng Commercial Aerospace Zone, marking their debut launch and the rocket's first mission. Full HD:https://t.co/aS1b5ZBOul pic.twitter.com/F1AxeSbH3R
— CNSA Watcher (@CNSAWatcher) November 27, 2024
Zmiany w rakiecie Zhuque-2
Pierwotna wersja dwustopniowej Zhuque-2 posiadała 49,5 m wysokości, średnicę 3,35 m i masę startową 219 t. Rakieta jest w stanie wynieść ładunek o wadze 4 t na orbitę heliosynchroniczną lub 6 ton na niską orbitę okołoziemską. Ciekawym faktem jest tłumaczenie słowa Zhuque, które w mitologii chińskiej oznacza Szkarłatnego Ptaka, jednego z czterech Strażników Nieba.
W wersji Zhuque-2E wprowadzono znaczące zmiany. Przede wszystkim Landspace zmniejszyło długość drugiego stopnia w rakiecie, osiągając łączną długość 47,3 m. Wpłynęło to tym samym na masę całej rakiety. W tym samym segmencie zamontowano również innych silnik - Tianque-15A (TQ-15A) zamiast pojedynczego TQ-12 oraz czterech TQ-11.
TQ-15A posiada cykl z generatorem gazu i jest zasilana paliwem ciekły metan oraz ciekły tlen. Jednostka jest ponadto przystosowana do działania w próżni kosmicznej oraz do ponownego uruchomienia w kosmosie. Według zagranicznych źródeł TQ-15A ma zostać wykorzystany w przyszłej rakiecie od Landspace - Zhuque-3.
Podczas testowego lotu w lipcu 2023 r. Zhuque-2 jako pierwsza rakieta napędzana paliwem ciekły metan i ciekły tlen osiągnęła orbitę okołoziemską. Rywalizowała również z konkurencją ze Stanów Zjednoczonych, tj. Raptor od SpaceX, BE-4 od Blue Origin, Aeon R od Relativity Space lub Archimedes od Rocket Lab.
Warto jednak zauważyć, że silniki te znacząco różnią się od zastosowanych w historycznym locie Zhuque-2. Z powyższych tylko dwa zadebiutowały (Raptor i BE-4), a wszystkie zostaną wykorzystane w rakietach o większym udźwigu. Ponadto Raptor, BE-4 oraz Archimedes to silniki z cyklem etapowego spalania (wydajniejszy, ale wiążący się z możliwymi komplikacjami), a nie z generatorem gazu, który po napędzeniu turbiny jest usuwany z obiegu.
Nadchodzi rakieta Zhuque-3
Docelowo Zhuque-3 będzie dwustopniową rakietą o średnicy 4,5 m, długości 76,6 m i masie startowej 660 t. W rakiecie znajdzie się dziewięć silników Tianque-12B zasilanych mieszanką ciekłego metanu i ciekłego tlenu. Jak wspomniano wyżej, Landspace planuje wykorzystanie silnik TQ-15A w górnym segmencie rakiety.
System nośny będzie mógł wynieść na LEO do 21 t ładunku w wersji nieprzeznaczonej do ponownego użycia oraz 18,3 t w przypadku odzyskiwania pierwszego stopnia. Pierwszy lot Zhuque-3 powinien odbyć się już w 2025 r.
Oprócz technologii rakietowych, firma skupia się również na satelitach. W maju br. Międzynarodowy Związek Teleinformatyczny zarejestrował wniosek Landspace dotyczący planowanej budowy megakonstelacji satelitów telekomunikacyjnych HONGHU-3, składającej się z 10 tys. jednostek na 160 płaszczyznach orbitalnych. Tego typu projekty mają stanowić konkurencją dla sieci Starlink od firmy SpaceX.