Kubilius: Europa potrzebuje własnej tarczy kosmicznej

Dialogi Wdrożeniowe (ang. Implementation Dialogues) to cykl spotkań na wysokim szczeblu, podczas których uczestnicy identyfikują wyzwania i możliwości wdrażania polityk i programów Unii Europejskiej. 5 listopada 2025 roku odbyło się pierwsze wydarzenie poświęcone przestrzeni kosmicznej - kluczowej domeny we współczesnych konfliktach zbrojnych oraz reagowaniu na sytuacje kryzysowe.

Mowę inauguracyjną wygłosił Andrius Kubilius, unijny komisarz ds. obrony i przestrzeni kosmicznej, który kilkukrotnie odwołał się do potrzeby wspólnego działania na rzecz autonomii i bezpieczeństwa, wykorzystując dostępne zasoby na orbitach oraz potencjał europejskiego przemysłu.

„Plan działania na rzecz gotowości obronnej 2030, zaproponowany w zeszłym miesiącu przez Komisję i poparty przez Radę, nakreślił jasną wizję: zapewnienie Europie możliwości szybkiego i skutecznego reagowania na pojawiające się zagrożenia poprzez silniejszą współpracę przemysłową, innowacje technologiczne i zwiększoną gotowość.” - przekazał Kubilius.

Komisarz wspomniał o stosunkowo nowej inicjatywie europejskiej „Space defence shield” lub, jak określano w poprzednich przemówieniach i komunikatach - European Space Shield. O nowej inicjatywie można już było usłyszeć na początku roku. Wówczas zakładano, że projekt wzmocni bezpieczeństwo kosmiczne UE w zakresie szybszego dostępu do informacji, analizy, podejmowania decyzji i ewentualnego odwetu.

Andrius Kubilius już wcześniej zapowiedział konsultacje z państwami członkowskimi, które mają dotyczyć „europejskiej świadomości w zakresie przestrzeni kosmicznej w celu monitorowania zagrożeń, w tym zagrożeń militarnych”.

Kosmiczna tarcza Europy. Co wiemy?

Najnowsze komunikaty, chociaż wciąż względnie ubogie w treść, wskazują na możliwe wykorzystanie krajowych i komercyjnych systemów kosmicznych, które byłyby uzupełnieniem obecnych i przyszłych zdolności Unii Europejskiej. Przypomnijmy, że od lat prowadzony jest program obserwacji Ziemi Copernicus, który pomaga państwom członkowskim w reagowaniu na katastrofy naturalne.

Komisja Europejska pracuje również nad nowym systemem EOGS (Earth Observation Governmental Service). Konkretny budżet na ten program określi dokument Multiannual Financial Framework, uwzględniający pułapy wydatków UE na poszczególne kategorie, poczynając od 2028 roku na przynajmniej pięć lat. Połączenie tych zdolności ma zapewnić Europie autonomię i zwiększyć jej bezpieczeństwo.

Andrius Kubilius wspomniał również o potrzebie zwiększenia konkurencyjności europejskiego przemysłu kosmicznego, czemu mają przysłużyć się strategie i plany określone w dokumencie EU Space Act oraz miliardy euro z zaproponowanego w lipcu 2025 roku Europejskiego Funduszu na rzecz Konkurencyjności (łącznie około 409 miliardów euro). Fundusz ma być jednym z filarów budżetu UE na lata 2028-2034.

Bez frazesów. Czas na realne działania

Dialog Wdrożeniowy, według Kubiliusa, „nie polega na powtarzaniu tego, co już wiemy”. „Chodzi o określenie, jak możemy działać lepiej – jak sprawić, by europejska polityka kosmiczna była nie tylko wizjonerska, ale także wykonalna, efektywna i przyszłościowa.” - dodał komisarz.

Podczas dyskusji skupiono się na trzech głównych zagadnieniach:

• rozwój suwerennych, konkurencyjnych i niezależnych satelitów, zdolności wynoszenia i infrastruktury naziemnej;
• wzmocnienie suwerenności technologicznej i bezpieczeństwa gospodarczego Europy;
• zwiększenie dostępu i wykorzystania danych satelitarnych z programów Copernicus i Galileo oraz w przyszłości z IRIS².

„Przyszłość europejskiej polityki kosmicznej zależy od naszej zdolności do zniwelowania rozdźwięku między ambicjami politycznymi a rzeczywistością wdrożeniową. Ten dialog jest kluczowym krokiem w tym kierunku.” - podsumował komisarz.