Sektor krajowy
Dwie polskie firmy kosmiczne z kontraktem dla ESO
Polskie spółki sektora kosmicznego – N7 Space z Warszawy oraz poznańskie ITTI – rozpoczęły współpracę przy projekcie związanym z oprogramowaniem dla Ekstremalnie Wielkiego Teleskopu (Extremely Large Telescope, ELT) budowanego w Chile przez Europejskie Obserwatorium Południowe. Celem budowy ELT jest m.in. podjęcie największych wyzwań naukowych naszych czasów, w tym odnalezienie egzoplanet podobnych do Ziemi krążących w ekosferach innych gwiazd, gdzie mogłoby istnieć życie.
European Southern Observatory (ESO) jest międzynarodową organizacją naukową ukierunkowaną na prowadzenie zaawansowanych obserwacji astronomicznych, założoną w 1962 roku przez 16 państw europejskich (w tym Polskę) oraz Chile. To właśnie na chilijskiej pustyni Atacama, zapewniającej unikalne w skali globu warunki do obserwacji nieba, powstaje największy na świecie teleskop, którego kopuła kryła będzie niezwykle precyzyjny instrument optyczny ze zwierciadłem głównym średnicy aż 39 metrów. ELT pozwoli na uchwycenie 25 razy więcej światła niż aktualnie największy teleskop optyczny świata o średnicy ponad 8,2 m, VLT (Very Large Telescope), również operowany przez ESO.
Spółki N7 Space oraz ITTI od marca br. uczestniczą w pracach związanych z rozwojem głównego oprogramowania sterującego teleskopem i jego podsystemami (Central Control System). Podjęta współpraca jest efektem wygranego postępowania przetargowego, w którym oba podmioty złożyły wspólną ofertę.
Czytaj też
Central Control System (CCS) jest odpowiedzialny za realizację funkcji na poziomie systemowym oraz bezpieczeństwo. Zadaniem CCS jest integracja wielu układów regulacji, obejmujących zarówno czujniki elektromechaniczne, jak i detekcję obiektów na niebie. Centralnym elementem CCS jest podsystem sterujący zwierciadłami teleskopu w czasie rzeczywistym (Telescope Realtime Executor, TREx), którego zadaniem jest stabilizacja obrazu oraz korekcja zakłóceń.
Autor. European Southern Observatory
CCS zapewnia interfejs do systemów sterowania instrumentami umożliwiając prowadzenie obserwacji naukowych. Gdy system sterowania instrumentem kieruje do CCS polecenie wycelowania teleskopu w dane ciało niebieskie, on rozkłada to żądanie na operacje w poszczególnych podsystemach teleskopu: wstępne ustawienie głównej konstrukcji tak, by wskazywała cel, obrót kopuły, wysterowanie zwierciadeł tak, by uzyskać jak najlepszy obraz w odniesieniu do położenia celu, a także wstępna kalibracja aparatury śledzenia gwiazd prowadzących w celu dalszej korekty parametrów optycznych teleskopu.
Czytaj też
Celem budowy ELT jest podjęcie największych wyzwań naukowych naszych czasów, w tym odnalezienie egzoplanet podobnych do Ziemi krążących w ekosferach innych gwiazd, gdzie mogłoby istnieć życie. Ekstremalnie Wielki Teleskop wniesie również fundamentalny wkład w kosmologię poprzez badanie natury ciemnej materii i ciemnej energii. Inne kluczowe obszary nauki związane z projektem obejmują badanie gwiazd w naszej Galaktyce i poza nią, czarnych dziur, ewolucji odległych galaktyk, aż do pierwszych galaktyk w tak zwanych "wiekach ciemnych", najwcześniejszej epoce Wszechświata, zaledwie 380 000 lat po Wielkim Wybuchu.
Uruchomienie Ekstremalnie Wielkiego Teleskopu planowane jest na 2028 rok.
Czytaj też
Źródło: Informacja prasowa przesłana przez N7 Space