ESA świętuje w Polsce 30-lecie programu GSTP

Okrągła rocznica jednego z kluczowych programów ESA będzie okazją nie tylko do podsumowania dorobku GSTP, ale także rozmową o tym co przyniosą kolejne lata rozwoju. "GSTP jest siłą napędową ESA w odkrywaniu tajemnic naszej planety, poszerzaniem wiedzy o kosmosie i dostarczaniem istotnych danych, dzięki którym możemy sprostać globalnym wyzwaniom. Trzydzieści lat temu ESA rozpoczęła podróż badawczo-rozwojową, napędzaną naszym niezachwianym zaangażowaniem w rozwój technologii kosmicznej i kształtowanie przyszłości eksploracji kosmosu. Dziś podsumowujemy ogromne osiągnięcia, przełomowe momenty oraz współprace, które zdefiniowały dziedzictwo GSTP. Jednak nasza podróż się nie kończy. Stojąc u progu przyszłości, jesteśmy pełni entuzjazmu i mamy ambicje, aby nasze osiągnięcia zaszły jeszcze dalej." - mówi dr Dietmar Pilz, Dyrektor ds. Technologii, Inżynierii i Jakości w ESA.

Podczas dwudniowej konferencji, która odbędzie się w Sopocie, uczestnicy będą mogli również odwiedzić wystawę technologii kosmicznych, przygotowaną przez 18 europejskich firm (w tym 8 podmiotów reprezentujących strategiczne zdolności i kompetencje polskiego sektora kosmicznego), a także wziąć udział w prezentacjach i prelekcjach związanych z 4 tematami przewodnimi konferencji, czyli robotyką, zasilaniem, bezpieczeństwem kosmicznym oraz materiałami i strukturami.

"Jestem niezwykle dumny, że Europejska Agencja Kosmiczna wybrała Polskę na miejsce obchodów trzydziestej rocznicy utworzenia GSTP. To dla nas wyróżnienie, że wszyscy wybitni naukowcy, inżynierowie i inni europejscy eksperci związani z tym programem będą dyskutowali w Sopocie. Świadczy to też o najwyższej jakości naszych relacji oraz że ESA traktuje Polską Agencję Kosmiczną i nasz sektor kosmiczny jako partnera w debacie o przyszłości jednego ze swoich najważniejszych programów." - zauważa prof. Grzegorz Wrochna, prezes POLSA.

Uczestnikami konferencji będą przedstawiciele europejskiego przemysłu kosmicznego (zarówno duże firmy europejskie odpowiedzialne za integrację systemów satelitarnych, czyli tzw. „prime'owie" jak i MŚP), osoby reprezentujące instytuty naukowo-badawcze, przedstawiciele administracji, a także eksperci i dyrektorzy techniczni ESA. Początki programu GSTP sięgają 1993 r., kiedy to 13 maja oficjalnie zainaugurowano jego działalność. Ideą przedsięwzięcia jest współpraca z przemysłem, nauką oraz państwami członkowskimi na potrzeby oceny, które innowacyjne technologie wykorzystywane na Ziemi mogą zostać użyte w przestrzeni kosmicznej. W trakcie 30 lat realizacji programu podpisano w tym celu już około 2 tysiące umów z podmiotami europejskiego przemysłu kosmicznego.

Prezes Polskiej Agencji Kosmicznej podkreślił także, że beneficjentami programu są również firmy i jednostki badawcze z Polski. Od momentu dołączenia naszego kraju do Europejskiej Agencji Kosmicznej w 2012 r. aktywnie działają i zgłaszają one swoje projekty między innymi do programu GSTP. W ramach programu ponad 30 polskich firm i instytucji naukowych rozwinęło 43 technologie pozyskując na ten cel łącznie 20 mln EUR.

Znaczenie GSTP znajduje swoje potwierdzenie również w budżecie ESA. W 2023 roku wydatki związane z GSTP planowane są na około 167 milionów euro (nie licząc wkładu z funduszy europejskich). Każde zainwestowane euro w ramach GSTP w Europie daje zwrot na poziomie aż 3,5 euro w inwestycjach. Program GSTP koncentruje się na technologiach znajdujących się na Poziomie Gotowości Technologicznej (ang. Technology Readiness Level) pomiędzy TRL 3 a TRL 7.

Głównymi celami programu są:

• stwarzanie odpowiednich warunków do realizacji misji ESA oraz realizacji programów krajowych poprzez rozwijanie wybranych technologii,
• rozwijanie innowacji poprzez tworzenie nowych produktów, a także budowanie nowych zdolności wraz z równoczesnym minimalizowaniem ryzyka,
• wspieranie konkurencyjności europejskiego przemysłu oraz umacnianie współpracy międzynarodowej,
• zwiększanie europejskiej niezależności technologicznej, a także zwiększenie dostępności europejskich zasobów służących do produkcji technologii krytycznych,
• umożliwienie włączenia w stosowny łańcuch dostaw podmiotów spoza sektora kosmicznego.

Program GSTP podzielony jest na 3 główne elementy:

• Element 1: Develop – rozwijanie przyszłych technologii kosmicznych i produktów na niskim TRL do celów kwalifikacji dla platform, ładunków użytecznych, segmentu naziemnego oraz narzędzi inżynierskich;
• Element 2: Make – wspieranie procesu rozwoju technologii skutkującego osiągnięciem etapu komercjalizacji;
• Element 3: Fly (małe misje): umożliwienie demonstracji technologii dla lotów orbitalnych podczas misji Cubesatów czy na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej.

O skuteczności programu może świadczyć liczba zrealizowanych misji kosmicznych. Budowa takich misji o ogromnych wymaganiach technologicznych to najlepszy sposób rozwoju technologii przyszłości. Misje przeprowadzone do tej pory w ramach GSTP to: Proba 1, Sloshsat, Proba 2, Proba V, GOMX-3, GOMX-4, QARMAN, OPS-SAT, SIMBA, ADEO-N, SUNSTORM, Radcube, natomiast misje zaplanowane to: GOMX-5, PROBA 3, Pretty, M-ARGO.

Źródło: Polska Agencja Kosmiczna (POLSA)