Francja i Niemcy chcą chronić Europę przed rakietami

W obliczu narastających napięć geopolitycznych i rosnącego zagrożenia atakami rakietowymi, Europa nie może już dłużej polegać wyłącznie na systemach wczesnego ostrzegania opracowanych przez USA. Posiadanie własnych, niezależnych zdolności do wykrywania i śledzenia tego typu zagrożeń staje się dziś jednym z fundamentów bezpieczeństwa kontynentu.

Waszyngton oczekuje, że sojusznicy będą bardziej samodzielni w rozwijaniu zdolności obronnych, także w kosmosie. Choć Europa nadrabia zaległości w obserwacji Ziemi i nawigacji, wciąż brakuje jej technologii do szybkiego wykrywania zagrożeń rakietowych. Tę lukę ma wypełnić nowa inicjatywa Francji i Niemiec.

Europa musi działać

W ostatnim czasie zarówno Berlin i Paryż zaprezentowały wspólny projekt o nazwie JEWEL (Joint Early Warning European LEO). Zakłada on rozmieszczenie specjalnych czujników podczerwieni na niskiej orbicie okołoziemskiej oraz integrację ich z naziemnymi radarami dalekiego zasięgu i systemami analizy danych. Ma to umożliwić szybkie wykrywanie i śledzenie zagrożeń rakietowych, a także przekazywanie tych danych do systemów obrony przeciwrakietowej w czasie rzeczywistym.

Warto zauważyć, że projekt JEWEL nie jest oficjalną inicjatywą Unii Europejskiej, lecz wspólnym przedsięwzięciem Francji i Niemiec. Został jednak zaprojektowany tak, aby był zgodny z unijnymi systemami i otwarty na współpracę z innymi partnerami. W zamyśle ma służyć nie tylko krajom UE, ale również państwom spoza Wspólnoty, takim jak Wielka Brytania czy Norwegia, które są członkami NATO.

Koncepcja projektu JEWEL ma zaledwie kilka tygodni. Aby mogła stać się realnym systemem, Francja i Niemcy muszą zadbać o poszczególne elementy. Niezbędne będzie ustalenie m.in. jasnych zasad zarządzania danymi i współpracy międzynarodowej, podziału kompetencji i finansowania między Francją, Niemcami a ewentualnymi innymi uczestnikami projektu oraz zapewnienie interoperacyjności z systemami obronnymi UE/NATO.

Eksperci zwracają również uwagę na tempo budowy kosmicznej części architektury. Francja oraz Niemcy powinny już teraz planować wyniesienie pierwszych zestawów satelitów, rezerwując terminy startów z wyprzedzeniem. Kraje powinny rozplanować także strategię uzupełniania konstelacji oraz gromadzić zapasy najważniejszych podzespołów, które będą niezbędne w przypadku potrzeby szybkiej odbudowy systemu.

Podsumowując powyższe informacje, należy podkreślić, że sam pomysł nie wystarczy. Obecnie największe przeszkody mają charakter organizacyjny i polityczny. Europa musi jak najszybciej przejść od koncepcji do działania, aby, podobnie jak wiele wcześniejszych europejskich inicjatyw obronnych, projekt nie utknął w martwym punkcie.

UE tworzy „Oko Odyna”

Opisywany projekt JEWEL bazuje na koncepcji „Odin’s Eye”, która jest już finansowana przez Unię Europejską. Na początku ubiegłego roku Wspólnota przeznaczyła 90 mln EUR na rozwój tego projektu. Zakłada on stworzenie nowoczesnego, satelitarnego systemu wczesnego ostrzegania przed nadlatującymi pociskami balistycznymi i hipersonicznymi.

Program jest realizowany poprzez umowę Komisji Europejskiej i niemieckiej firmy OHB System AG, która została wybrana na lidera konsorcjum kilkudziesięciu firm ze Starego Kontynentu. Według dostępnych informacji, pierwsza faza programu Odin’s Eye została rozpoczęta jeszcze w 2021 r., kiedy UE dofinansowała konsorcjum kwotą 7,5 mln EUR na wstępne badanie, które miało potrwać 2 lata. Od tego momentu zakres programu rozszerzył się do 43 podmiotów.

Warto zauważyć, że w programie Odin’s Eye zaangażowanych jest kilka europejskich gigantów technologicznych, tj. Airbus Defence and Space, ArianeGroup, Leonardo, Thales Alenia Space, MBDA France SAS, ale również polska spółka Sybilla Technologies, zajmująca się dostarczaniem rozwiązań informatycznych na potrzeby różnych branż.

Konkurencyjne projekty?

Zarówno JEWEL, jak i „Oko Odyna” koncentrują się na tym samym strategicznym celu – stworzeniu europejskiego systemu wczesnego ostrzegania przed zagrożeniami rakietowymi. Oba projekty rozwijają zbliżoną architekturę, więc w pewnym zakresie można mówić o dublowaniu prac. Jednak inicjatywy mogą w przyszłości tworzyć warstwowy, uzupełniający się system.

Kluczową kwestią pozostaje dobra koordynacja i wyznaczenie wspólnych standardów, w tym zapewnienie interoperacyjności tych systemów zarówno między sobą, jak i z istniejącą infrastrukturą NATO. Dzięki temu Europa może nie tylko zmniejszyć swoją zależność od USA w krytycznym obszarze bezpieczeństwa, ale również wzmocnić swoją pozycję w ramach NATO.