Chiny udostępnią światu próbki z księżycowej misji Change'e 5

W środę, 2 sierpnia br. na stronie Chińskie Narodowej Agencji Kosmicznej (CNSA) pojawił się regulamin dotyczący procedury udostępnienia próbki materiału księżycowego, pozyskanego w ramach misji Chang'e 5, dla międzynarodowych badaczy po złożeniu odpowiedniego wniosku i przejściu wymaganych procedur. Jak możemy przeczytać w dokumencie, inicjatywa ma na celu wzmocnienie międzynarodowej współpracy naukowej (art. 1), a zgodnie z art. 9 próbki księżycowe są rozumiane dwojako: po pierwsze jako materiał do badań przez naukowców; po drugie jako materiał przeznaczony do wystaw dla społeczeństwa.

Do kontaktu z wnioskodawcami i nadzór nad badaniami CNSA upoważniła Centrum Eksploracji Księżyca i Inżynierii Kosmicznej (Lunar Exploration and Space Engineering Center; LESEC). Jeśli chodzi natomiast o nadzór nad dystrybucją oraz zwrotami próbek badawczy, odpowiedzialne za to zadanie będą Narodowe Obserwatoria Astronomiczne podlegające Chińskiej Akademii Nauk (Chinese Academy of Sciences; CAS). Po zatwierdzeniu wniosku przez CNSA zostanie podpisana specjalna umowa pomiędzy wnioskodawcą a CNSA lub agencją stowarzyszoną. Składane prośby będą rozpatrywane co sześć miesięcy.

Warto zauważyć, że w przeszłości Chiny przekazały już próbki materiału księżycowego Francji oraz Rosji. Podczas wizyty prezydenta Francji Emmanuela Macrona w Chinach na początku kwietnia br. decydenci rozmawiali na temat aktualnych spraw międzynarodowych, ale także kwestii naukowych, gdyż podczas niej dokonano przekazania przez Państwo Środka na rzecz Francji 1,5 g materiału księżycowego, który ma być kluczowy dla francuskich naukowców w zrozumieniu ewolucji naturalnego satelity Ziemi. Przekazanie zostało to określone jako dar w zamian za dotychczasowe partnerstwo w wielu kwestiach.

Chiny obdarowały także Federację Rosyjską, gdyż w lutym ubiegłego roku Władimir Putin po wizycie w Chinach również przywiózł do kraju 1,5 g próbek z chińskiej misji. W tym wypadku przekazanie odbyło się obustronnie, ponieważ prezydent Rosji ofiarował Państwu Środka materiał uzyskany w ramach misji Łuna-16 w 1970 r. Był to kolejny dowód na swego rodzaju "przyjaźń" krajów, które planują wybudować wspólną bazę na powierzchni Księżyca.

Przypomnijmy, że chińska sonda kosmiczna Chang'e 5 wylądowała w północnej części księżycowego obszaru Oceanus Procellarum 1 grudnia 2020 r. i pomyślnie zwróciła łącznie 1 kg i 731 g próbek księżycowego regolitu - ładunek ten dotarł 17 grudnia 2020 r. na Ziemię, dzięki odpalonemu z Księżyca modułowi lądownika. Analizy laboratoryjne wykazały, że próbki mają około 2 mld lat, czyli są znacznie młodsze niż skały z Apollo i Łuny, które mają od 3 do 4,4 mld lat.

Pozostawiony na Księżycu segment misji Chang'e 5 został z kolei przystosowany do poszukiwania śladów wody - z wykorzystaniem specjalnego spektrometru do badań geologicznych i w późniejszym czasie potwierdził obecność śladów wody w pobliżu obszaru Oceanus Procellarum, na zachodnim skraju widocznej z Ziemi strony Księżyca. Chiński instrument kosmiczny stał się tym samym historycznie pierwszym, który wykrył wodę na Srebrnym Globie w sposób bezpośredni - na miejscu swego lądowania.