Portugalia buduje kosmodrom. Skorzysta polska rakieta

Portugalia to kolejny kraj, który chce liczyć się w europejskim przemyśle kosmicznym. W ostatnich dniach osiągnięto kamień milowy w dążeniu do tego celu, bowiem Atlantic Spaceport Consortium uzyskało zgodę na prowadzenie pierwszego w kraju centrum startowego dla rakiet nośnych. Pozwolenie zostało wydane przez Portugalską Agencję Kosmiczną. Za koordynację procesu licencyjnego odpowiadała agencja telekomunikacyjna ANACOM.

Atlantic Spaceport Consortium (ASC) przez najbliższe pięć lat będzie zarządzać budową i funkcjonowaniem portu kosmicznego w rejonie Malbusca. Choć pozwolenie nie obejmuje jeszcze zgody na konkretne starty rakiet, to otwiera drogę do dalszych działań. Każdy start będzie wymagał osobnej licencji i oceny bezpieczeństwa.

„Przyznanie pierwszej licencji pokazuje, że Portugalia jest przygotowana do organizacji działań związanych z wynoszeniem satelitów w oparciu o solidne i przejrzyste ramy prawne, zgodne z najlepszymi praktykami międzynarodowymi” – powiedział w oświadczeniu Ricardo Conde, prezes Portugalskiej Agencji Kosmicznej.

Polska rakieta na portugalskiej ziemi

Według zapowiedzi, pierwsze loty z Santa Maria mogą wystartować już w 2026 roku. Będą to początkowo loty suborbitalne, a więc takie, podczas których system nośny przekracza umowną granicę przestrzeni kosmicznej – linię Kármána (100 km n.p.m.) – natomiast nie osiąga orbity.

Jedną z pierwszych rakiet, które zaliczą taką misję z portugalskiego kosmodromu, będzie Perun. To polska rakieta suborbitalna o napędzie hybrydowym firmy SpaceForest. Kilka tygodni temu spółka poinformowała, że dzięki umowie zawartej z Atlantic Spaceport Consortium będzie mogła przeprowadzić lot testowy już w pierwszej połowie 2026 r.

„Lot z Azorów umożliwi przeprowadzenie badań naukowych w warunkach mikrograwitacji, co jest kluczowym celem komercyjnym projektu. Sekcja ładunkowa rakiety będzie przewozić 50 kg sprzętu eksperymentalnego, przygotowanego przez partnerów biznesowych, uniwersytety i instytuty badawcze.” – poinformowano w oficjalnym komunikacie.

Warto zauważyć, że portugalskie centrum startowe jest również przygotowywane do przeprowadzenia w 2027 r. startu misji demonstracyjnej Space Rider, nad którą pracuje Europejska Agencja Kosmiczna (ESA). Agencja określa technologie Space Rider jako „orbitalne laboratorium”, które pozostanie na orbicie do dwóch miesięcy i umożliwi przeprowadzenie szeregu badań, m.in. z zakresu farmacji, fizyki lub biologii. Platformę wyniesie system nośny Vega-C.

Europa zwiększa dostęp do orbity

Uruchomienie nowego centrum startowego wpisuje się w długofalową strategię „Portugal Space 2030”, której jednym z celów jest uczynienie z kraju ważnego gracza na rynku, który zapewnia dostęp do przestrzeni kosmicznej. Kluczowym atutem Portugalii jest położenie geograficzne Azorów. Wyspy są oddalone o ok. 1400 km od Lizbony, na środku Oceanu Atlantyckiego. Lokalizacja sprzyja bezpiecznym startom i elastycznemu planowaniu trajektorii lotów.

Ośrodek startowy na Azorach to nie jedyna tego typu inwestycja w Europie. Przez długi czas europejskie starty rakiet odbywały się głównie z Gujany Francuskiej w Ameryce Południowej. Choć to ważny i sprawdzony ośrodek, jego położenie poza Europą oraz wysokie koszty operacyjne skłoniły Unię Europejską i państwa członkowskie do inwestowania w lokalne centra startowe.

Obecnie działają takie obiekty, jak Andøya Spaceport w Norwegii czy Esrange Space Center w północnej Szwecji. Wkrótce do użytku zostanie także wprowadzony kosmodrom SaxaVord Spaceport na szkockich wyspach Szetlandzkich. Warto zauważyć, że wspólnym celem tych wysiłków jest zwiększenie niezależności Europy w dostępie do przestrzeni kosmicznej.