Polska przed kosmicznie ważną decyzją

26-27 listopada 2025 roku w Bremie trwa Rada Ministerialna Europejskiej Agencji Kosmicznej, której Polska jest członkiem od 2012 roku. Członkostwo przyczyniło się do szerokiego wsparcia dla firm, instytutów oraz inżynierów, dzięki czemu nasz kraj jest postrzegany jako atrakcyjny partner w międzynarodowych projektach.

„Polska przechodzi z roli stosunkowo nowego członka ESA do roli dużo bardziej dojrzałego gracza, z rosnącą wiedzą i silną chęcią dalszego zaangażowania. Szczególnie cenię w Polsce ambitną i perspektywiczną strategię.” - powiedział w rozmowie z redakcją Space24.pl Josef Aschbacher, dyrektor generalny Europejskiej Agencji Kosmicznej.

Jaką składkę zadeklaruje Polska?

Na tegorocznej Radzie Ministerialnej Polskę reprezentuje minister finansów i gospodarki, Andrzej Domański, wraz z pracownikami innych resortów. W trakcie szczytu zapadnie decyzja dotycząca wysokości alokowanej składki członkowskiej, która, zgodnie z zasadą zwrotu geograficznego, powróci do krajowych firm w postaci kontraktów na poszczególne podsystemy misji kosmicznych.

Temat składki członkowskiej jest poruszany w mediach od miesięcy. Nic dziwnego - za kilka godzin rozstrzygnie się przyszłość polskiego space na najbliższe lata. Jeszcze we wrześniu minister Domański zapowiedział, że składka Polski do ESA będzie sukcesywnie rosła. „Jesteśmy w kontakcie z ESA i bardzo nam zależy, żeby te pieniądze były wydawane w sposób bardzo efektywny na projekty w Polsce.” - mówił.

Jak wynika z ustaleń TVN24, z początku listopada, „Polska zadeklaruje Europejskiej Agencji Kosmicznej składkę w wysokości około 425 milionów euro na najbliższe trzy lata.” Składka naszego kraju do ESA w 2025 roku wyniesie 193,4 mln euro. Z tej kwoty 33,7 mln euro to część obowiązkowa, a 157 mln euro to składka opcjonalna.

Transmisja na żywo z wydarzenia dostępna jest TUTAJ.

Niewątpliwie gorącym tematem jest potencjalne utworzenie ośrodka europejskiej agencji w Polsce. Negocjacje na ten temat zostały zapowiedziane przez premiera Donalda Tuska latem br. Trudno jednak o konkretne informacje z uwagi na wciąż trwające negocjacje i potrzebę aprobaty ze strony innych państw członkowskich ESA.

„Budowa infrastruktury w naszym kraju byłaby więc klasyczną sytuacją win-win. Często rozmawiam z pracownikami ESA, którzy podkreślają, że państwa członkowskie z ośrodkami Agencji przyciągają do siebie programy technologiczne i zbliżają krajowy przemysł do współpracy z ESA.” - wyraził opinię prof. Grzegorz Wrochna, były prezes Polskiej Agencji Kosmicznej, a obecnie Global Affairs Director w Creotech Instruments S.A.

Pieniądze to nie wszystko

Od wysokości składki członkowskiej zależy, ile i jakie kontrakty przypadną polskim firmom. Prof. Wrochna w wywiadzie dla naszej redakcji wyraził obawy dotyczące zamówionych produktów, które mogą okazać się standardowe, nie przyczyniając się w istotny sposób do podniesienia poziomu technologicznego polskiego przemysłu. Kluczowe pozostaje więc, do jakich programów ESA zostaną przeznaczone środki.

Nie zapominajmy o regulacjach oraz strategii. W Polsce zwraca się uwagę na brak Krajowego Programu Kosmicznego, który powinien określać potrzeby państwa i wskazywać konkretne obszary, w których Polska powinna się rozwijać.

Wciąż nie została przyjęta ustawa o działalności kosmicznej, która określi kompleksowe przepisy, w tym ustanowienie krajowego rejestru obiektów kosmicznych, upoważnienia do wykonywania działalności kosmicznej oraz zapewnienia skutecznego i stałego nadzoru nad działalnością kosmiczną.

Rada Ministerialna ESA nie powinna być zatem zwieńczeniem tej przygody, lecz solidnym fundamentem pod dalszy rozwój krajowego sektora kosmicznego. To doskonała szansa, aby dotychczasowe inwestycje w naukę i przemysł przełożyć na realne korzyści gospodarcze i polityczne. Poniekąd to również inwestycja w nasze bezpieczeństwo - technologie kosmiczne są dzisiaj nieodłącznym elementem w konfliktach zbrojnych.

Transmisja na żywo z wydarzenia dostępna jest TUTAJ.