Projekt ustawy o działalności kosmicznej na drodze legislacyjnej

Prace nad krajowym prawem kosmicznym trwają od 2012 r. Pierwszy projekt Ustawy o działalności kosmicznej oraz Krajowym Rejestrze Obiektów Kosmicznych trafił do Rządowego Centrum Legislacji w 2017 r. Proces legislacyjny zatrzymał się na konsultacjach publicznych w 2018 roku. Teraz ponownie pojawia się nadzieja na skierowanie projektu do Sejmu.

Niezbędne działania

14 maja br. na stronie Rządowego Centrum Legislacji pojawił się Projekt ustawy o działalności kosmicznej. Z dostępnych informacji wynika, że projekt ustawy został skierowany do uzgodnień międzyresortowych, a także trafił już do konsultacji społecznych. Choć wydaje się to mało prawdopodobne to planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów został wyznaczony na II kwartał 2025 r.

Projekt ustawy ma na celu uregulowanie krajowego sektora kosmicznego poprzez wprowadzenie kompleksowych przepisów dotyczących działalności kosmicznej w Polsce. Podstawowym celem projektowanej Ustawy jest realizacja założeń przewidzianych w Polskiej Strategii Kosmicznej, która została przyjęta przez Radę Ministrów uchwałą z dnia 26 stycznia 2017 r.

Określa również zobowiązania Polski w zakresie ustanowienia krajowego rejestru obiektów kosmicznych, upoważniania do wykonywania działalności kosmicznej oraz zapewnienia skutecznego i stałego nadzoru na działalnością kosmiczną. Projekt ustawy wyznacza też potrzebę wprowadzenia instrumentów zwiększających usprawnienie funkcjonowania administracji publicznej oraz gospodarki poprzez zwiększenie wykorzystania danych satelitarnych przez podmioty publiczne i prywatne.

Projekt ustawy reguluje m.in. zasady wykonywania działalności kosmicznej w Polsce, zasady odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez obiekt kosmiczny, zasady i tryb kontroli działalności kosmicznej, będzie także stanowić podstawę prawną podstawę do utworzenia i funkcjonowania Krajowego Rejestru Obiektów Kosmicznych (KROK) oraz określać zasady odpowiedzialności za naruszenie przepisów ustawy, w tym sposób nakładania kar pieniężnych.

Podmiotem zobowiązanym do prowadzenia rejestru KROK będzie Prezes Polskiej Agencji Kosmicznej. Rejestr będzie jawny i prowadzony w systemie teleinformatycznym, a dane w nim zawarte – powszechnie dostępne (w Biuletynie Informacji Publicznej PAK).

Działalność kosmiczna w rozumieniu projektowanej ustawy może mieć zarówno charakter gospodarczy, jak i niegospodarczy (np. naukowy). Warto nadmienić, że zgodnie z tym projektem działalność kosmiczna będzie mogła być wykonywana wyłącznie po uzyskaniu zezwolenia udzielanego przez Prezesa Polskiej Agencji Kosmicznej. Całość projektu Ustawy jest dostępna pod załączonym linkiem.

Rozwój sektora

W ostatnich latach polski sektor kosmiczny poczynił znaczne postępy, co przyciąga coraz więcej inwestorów zagranicznych. Najbliższe lata zapowiadają się kluczowe dla przyszłości branży, dlatego niezbędne jest wprowadzenie przepisów kompleksowo regulujących zasady wykonywania działalności kosmicznej i nadzoru nad tą działalnością.

„Wzrastająca dojrzałość polskiego sektora kosmicznego oznacza także możliwość realizowania coraz bardziej dojrzałych projektów. Podmioty polskiego sektora kosmicznego, w tym także prywatne, wynoszą lub planują w nieodległej przyszłości wyniesienie obiektów kosmicznych w przestrzeń kosmiczną”. - czytamy w uzasadnieniu projektu ustawy. Również administracja publiczna realizuje liczne projekty w tym zakresie, m.in.:

• Projekt CAMILA realizowany na podstawie umowy między Ministrem Rozwoju i Technologii Rzeczypospolitej Polskiej a Europejską Agencją Kosmiczną;
• Projekt System Satelitarnej Obserwacji Ziemi (SSOZ) - MIKROGLOB, realizowany przez Ministra Obrony Narodowej;
• Projekty realizowane przez Ministra Obrony Narodowej w ramach Planu Modernizacji Technicznej Sił Zbrojnych RP,  w tym pozyskanie Satelitarnego Systemu Optoelektronicznego Rozpoznania Obrazowego Wysokiej Rozdzielczości (SSOROWR) oraz pozyskanie Satelitarnego systemu obserwacji Ziemi SAR.

Tym samym, jak stwierdzono w uzasadnieniu projektu ustawy, istnieje potrzeba prawnej regulacji działalności w przestrzeni kosmicznej, w tym utworzenie rejestru obiektów kosmicznych, dla których Rzeczpospolita Polska byłaby państwem wynoszącym w rozumieniu przepisów prawa międzynarodowego.

W związku z tym niezwykle istotne jest zapewnienie zgodności przepisów krajowych ze zobowiązaniami międzynarodowymi, m. in. Traktatem o przestrzeni kosmicznej z 1967 r., Konwencją o międzynarodowej odpowiedzialności za szkody wyrządzone przez obiekty kosmiczne i Konwencją o rejestracji obiektów wypuszczonych w przestrzeń kosmiczną.

Projektowana ustawa jest też jednym z kamieni milowych Krajowego Planu Odbudowy, który ma zwiększyć odporność polskiej gospodarki na różnego rodzaju kryzysy. Organem odpowiedzialnym za opracowanie projektu jest Ministerstwo Rozwoju i Technologii. Więcej szczegółów na temat tego procesu legislacyjnego znajdą Państwo TUTAJ.