Szwecja: potencjał kosmiczny kandydata do NATO

Szwecja to państwo, o którym w ostatnim czasie jest bardzo głośno w debacie publicznej, głównie w kontekście kandydatury tego państwa do Sojuszu Północnoatlantyckiego. Dołączenie Szwecji do NATO było blokowane w głównej mierze przez decyzję obecnego prezydenta Turcji - R.T. Erdoğana. W poniedziałek (10 lipca br.) wraz z rozpoczynającym się szczytem Sojuszu w Wilnie, Erdoğan ogłosił zgodę Turcji na dołączenie Szwecji do struktur sojuszu obronnego. W kontekście tak ważnej zmiany w architekturze bezpieczeństwa obszaru euroatlantyckiego warto przyjrzeć się nie tylko potencjałowi wojskowemu Szwecji ( Defence24.pl ), ale również sektorowi kosmicznemu tego państwa.

Szwecja posiada znacznie mniejszy sektor kosmiczny niż niektóre europejskie państwa, tj. Francja, Niemcy lub Włochy pod względem działających podmiotów komercyjnych, wyniesionych satelitów lub sond badawczych. W ostatnim czasie jednak w debacie publicznej można usłyszeć o nowych inicjatywach rządu lub prywatnych podmiotów, które mają na celu dołączenie Szwecji do elity Starego Kontynentu w tym zakresie.

Głównymi ośrodkami państwowymi w Szwecji działającymi w branży kosmicznej są Szwedzka Narodowa Agencja Kosmiczna (SNSA) oraz Szwedzka Korporacja Kosmiczna (SSC). Pierwszy z podmiotów jest centralną agencją rządową podlegającą Ministerstwu Edukacji i Badań Naukowych, natomiast części osób może kojarzyć ją z funkcjonującą do 2018 r. nazwą Szwedzka Narodowa Rada Kosmiczna (SNSB). Główną funkcją SNSA jest koordynacja krajowych i międzynarodowych działań związanych z eksploracją przestrzeni kosmicznej i teledetekcji. Według informacji podanych na stronie agencji rządowej , SNSA jest odpowiedzialna za trzy obszary:

• dystrybucja dotacji rządowych na badania kosmiczne, rozwój technologii i teledetekcję;
• inicjowanie nowych badań i prac rozwojowych;
• nawiązywanie kontaktów i współpracy z międzynarodowymi podmiotami;

Jeśli chodzi o fundusze SNSA, w 2021 r. rząd Szwecji dofinansował agencję w wysokości ponad 105 tys. USD, natomiast budżet został wsparty również z innych źródeł, tj. blisko 80 tys. USD wsparcie od Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA) lub około 16 tys. USD pochodzących z dotacji od innych krajowych podmiotów. Warto również zauważyć, że w historii SNSA fundusze te przeznaczane były na rozwój satelitów, tj. działający od 2001 r. Odyn, który prowadzi badania atmosfery ziemskiej i obserwacje astronomiczne.

Szwedzka Korporacja Kosmiczna to państwowa firma, która działa na rynku od 1972 roku. Wielokrotnie brała udział w realizacji rozmaitych projektów z zakresu działalności kosmicznej. Poza zrealizowaną obsługą ponad 100 różnych satelitów, firma ma na swoim koncie również uczestnictwo w planowaniu i realizacji startów rakiet kosmicznych, przygotowaniu ładunków dla misji orbitalnych oraz tworzeniu instrumentów satelitarnych.

Jednym z najważniejszych zadań SSC jest kontrola nad otwartym w styczniu 2023 r. Centrum Kosmicznym Esrange w Kirunie, które ma posłużyć jako miejsce do wynoszenia satelitów na orbitę, przeznaczonych do wielu projektów - od monitorowania zmian klimatycznych po usługi telekomunikacyjne. Obiekt znajduje się na wysuniętej północy, za kołem podbiegunowym, na bezludnym obszarze, co umożliwia starty rakiet bez powodowania zakłóceń w życiu lokalnej społeczności.

Pierwsze starty z tego obszaru miały miejsce w 1966 roku, natomiast obecnie kosmodrom wykorzystywany jest przez międzynarodowe środowisko naukowe do wystrzeliwania rakiet sondujących oraz balonów na dużych wysokościach do astronomii oraz badań atmosfery. Ponadto nowe szwedzkie centrum jest obiektem, który posłuży jako stanowisko testowe dla technologii rakiet wielokrotnego użytku.

Jednym z najważniejszych wydarzeń dla szwedzkiego sektora kosmicznego jest planowany lot rezerwowego astronauty ESA Marcusa Wandta na Międzynarodową Stację Kosmiczną (ISS) w ramach misji firmy Axiom Space. Obecnie jedynym Szwedem w kosmosie był Christer Fuglesang, który został wybrany do korpusu rezerwowych astronautów ESA w 1992 r., a lot w kosmos odbył na wahadłowcach STS-116 w 2006 r. i STS-128 w 2009 r. Obywatelstwo amerykańskie i szwedzkie posiada również astronautka NASA, Jessica Meir.