Indie z najcięższym satelitą telekomunikacyjnym na orbicie
Indie przeprowadziły udany start rakiety LVM3, która wyniosła w przestrzeń kosmiczną satelitę CMS-03. Sukces misji spotkał się z gratulacjami premiera Narendry Modiego.
Proces montażu, integracji ładunku z rakietą oraz transport na platformę startową zakończono oficjalnie 26 października. Sam start nastąpił tydzień później, 2 listopada o godzinie 12:56 czasu polskiego z Centrum Kosmicznego Satish Dhawan.
Około 15 minut po starcie Indyjska Organizacja Badań Kosmicznych (ISRO) potwierdziła rozmieszczenie satelity CMS-03 na geostacjonarnej orbicie transferowej (GTO). Docelowym miejscem jednostki jest orbita geostacjonarna (GEO) - około 35 tysięcy km nad Ziemią.
Experience #LVM3M5’s mission milestones. Watch the liftoff video and the onboard camera video capturing its ascent from launch to orbit. pic.twitter.com/1jp2G9TyYV
— ISRO (@isro) November 2, 2025
CMS-03, znany również jako GSAT-7R, to wielopasmowy satelita komunikacyjny o masie około 4,4 t, pokrywający obszar lądowy oraz oceaniczny. To szczególnie istotne dla Marynarki Wojennej Indii, która ma być głównym podmiotem korzystającym z usług CMS-03. Jednostka, której szacowany czas pracy określono na 15 lat, zastąpi wystrzelonego w 2013 roku satelitę GSAT-7.
Do wyniesienia ładunku na orbitę ISRO wykorzystało rakietę LVM3 (Launch Vehicle Mark-3) - najcięższy system nośny w hinduskiej flocie. Warto dodać, że agencja kosmiczna dopuszcza również określenie Geosynchronous Satellite Launch Vehicle Mk III.
Rakieta ma 43,5 m wysokości, 4 m średnicy i masę startową 640 t. Segment główny L110 jest zasilany dwoma silnikami Vikas na paliwo hipergolowe (pochodna hydrazyny i tlenek azotu), które charakteryzuje się wysoką toksycznością i zapłonem po wymieszaniu składników, bez konieczności stosowania dodatkowych środków. Do L110 dołączone są dwa silniki pomocnicze na paliwo stałe. Górny segment napędza pojedyncza jednostka CE-20 na materiał pędny ciekły wodór i ciekły tlen.
Czytaj też
Ostatnia misja rakiety polegała na wyniesieniu misji Chandrayaan-3, dzięki której Indie dołączyły do elitarnego grona państw, którym udało się wylądować bezzałogowo na naturalnym satelicie Ziemi. Wcześniej tym osiągnięciem mogły pochwalić się Stany Zjednoczone, Rosja, i Chiny. W 2024 rok do tego grona dołączyła Japonia z lądownikiem SLIM.
Wystrzelenie satelity CMS-03 spotkało się z gratulacjami Narendry Modiego. „Dzięki zaangażowaniu naszych naukowców kosmicznych, niezwykle godne uznania jest to, że indyjski sektor kosmiczny stał się synonimem doskonałości i innowacji. Ich osiągnięcia przyczyniły się do postępu narodowego i wzmocniły życie niezliczonych ludzi.” - napisał premier Indii na platformie X.
Our space sector continues to make us proud!
— Narendra Modi (@narendramodi) November 2, 2025
Congratulations ISRO on the successful launch of India’s heaviest communication satellite, CMS-03.
Powered by our space scientists, it is commendable how our space sector has become synonymous with excellence and innovation. Their…
